Xơ gan là bệnh gì? Có nguy hiểm không?

Mục lục

Xơ gan là một bệnh lý mạn tính, trong đó nhu mô gan bị tổn thương và thay thế bởi mô xơ, gây rối loạn cấu trúc và suy giảm nghiêm trọng chức năng gan. Quá trình này diễn ra âm thầm nhưng kéo dài, khiến gan mất dần khả năng giải độc, tổng hợp protein và điều hòa chuyển hóa.

TS BS CKII Nguyễn Thị Thanh Hương từ đội ngũ cố vấn chuyên môn tại Dược phẩm Tuệ Tĩnh, sẽ cung cấp thông tin chính xác và toàn diện về xơ gan: từ nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết đến các biến chứng nguy hiểm và giải pháp hỗ trợ giúp phục hồi chức năng gan hiệu quả, an toàn.

Xơ gan là gì?

Xơ gan là tình trạng xơ hóa lan rộng trong mô gan ở mô gan, khi tế bào gan bị tổn thương mạn tính và dần dần bị thay thế bởi các mô sẹo không còn khả năng không còn khả năng thực hiện chức năng sinh lý.

Cấu trúc gan bị thay đổi nghiêm trọng khiến dòng máu qua gan bị cản trở, gây suy giảm khả năng lọc độc, tổng hợp mật, protein và điều hòa đường huyết. Quá trình này làm tăng áp lực tĩnh mạch cửa, gây ra nhiều hệ lụy như cổ trướng, giãn tĩnh mạch thực quản, và tăng nguy cơ nhiễm trùng thứ phát.

Các giai đoạn tiến triển:

Giai đoạn còn bù: Gan đã có tổn thương nhưng vẫn duy trì được chức năng. Người bệnh thường không có triệu chứng rõ ràng, đôi khi chỉ thấy mệt mỏi nhẹ, rối loạn tiêu hóa hoặc chán ăn. Đây là giai đoạn lý tưởng để can thiệp sớm.
Giai đoạn mất bù: Tổn thương gan nặng hơn, xuất hiện rõ các biểu hiện lâm sàng như vàng da, vàng mắt, phù chân, cổ trướng, xuất huyết dưới da. Chức năng gan suy giảm nhanh chóng, cần được theo dõi sát và điều trị tích cực.
Giai đoạn cuối (suy gan toàn phát hoặc ung thư gan): Gan gần như mất hoàn toàn chức năng. Người bệnh có nguy cơ hôn mê gan, nhiễm trùng huyết, ung thư tế bào gan. Tiên lượng sống phụ thuộc vào mức độ tổn thương, khả năng can thiệp y khoa và tình trạng toàn thân.

FTT_Xo_gan_la_ben_gi_co_nguy_hiem_khong — *Các giai đoạn tiến triển xơ gan*

Nguyên nhân thường gặp

Xơ gan có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, mỗi nguyên nhân lại tác động đến gan theo cách riêng, nhưng đều dẫn đến hậu quả chung là tổn thương kéo dài và xơ hóa tế bào gan.

Viêm gan virus mạn tính

Viêm gan B và C là hai tác nhân virus hàng đầu tại Việt Nam. Khi virus tồn tại lâu dài trong cơ thể, chúng gây viêm gan mạn tính, dẫn đến hoại tử tế bào gan và hình thành mô xơ. Điều đáng lo ngại là nhiều người mang virus nhưng không có triệu chứng trong nhiều năm, khiến việc phát hiện và điều trị muộn.

Uống rượu bia kéo dài

Rượu và các đồ uống chứa cồn là tác nhân hàng đầu gây tổn thương gan nếu sử dụng thường xuyên trong thời gian dài. Khi vào cơ thể, rượu được gan chuyển hóa thành acetaldehyde – một chất có độc tính cao gây viêm, hoại tử và xơ hóa tế bào gan.

Quá trình chuyển hóa này làm mất cân bằng hệ thống chống oxy hóa nội sinh, khiến gan suy giảm khả năng tự bảo vệ. Những người tiêu thụ trên 40g cồn mỗi ngày trong suốt 10 năm có nguy cơ rất cao mắc bệnh lý gan cao hơn đặc biệt là xơ gan do rượu.

Gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD)

NAFLD là hệ quả của lối sống ít vận động, thừa cân – béo phì và chế độ ăn giàu chất béo bão hòa, tinh bột tinh chế. Khi mỡ tích tụ quá mức trong gan, các tế bào gan sẽ bị kích thích phản ứng viêm, dẫn đến tổn thương mô gan và hình thành mô xơ nếu không được kiểm soát.
NAFLD hiện là cũng là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây xơ gan không do rượu tại các quốc gia phát triển và có xu hướng gia tăng nhanh chóng ở cả Việt Nam.

Rối loạn di truyền, miễn dịch

Một số bệnh lý hiếm gặp như bệnh Wilson (rối loạn tích tụ đồng), hemochromatosis (rối loạn tích tụ sắt) và viêm gan tự miễn có thể gây tổn thương mô gan tiến triển nếu không được phát hiện và điều trị sớm. Các tình trạng này thường không có triệu chứng điển hình trong giai đoạn đầu, khiến quá trình viêm và xơ hóa gan diễn ra âm thầm.

Xơ gan là bệnh gì? Có nguy hiểm không? — *Rượu và các đồ uống chứa cồn gây tổn thương gan nếu sử dụng dài*

Dấu hiệu nhận biết xơ gan

Ở giai đoạn đầu, xơ gan diễn tiến âm thầm nên thường bị bỏ qua. Tuy nhiên, nếu chú ý, người bệnh có thể nhận ra những thay đổi như:

Chán ăn, đầy bụng, khó tiêu sau ăn dù lượng ăn không nhiều.
Mệt mỏi kéo dài, thiếu năng lượng ngay cả khi nghỉ ngơi.
Sút cân không rõ lý do, dễ bầm tím
Vàng da, vàng mắt, dấu hiệu rõ ràng ở giai đoạn mất bù.
Ngứa da lan tỏa, đặc biệt vào chiều tối.
Phù chân, bụng trướng, nước tiểu sẫm màu.

Nếu các biểu hiện trên xuất hiện thường xuyên, bạn cần đến cơ sở y tế để được thăm khám, làm xét nghiệm men gan (ALT, AST), albumin, bilirubin và siêu âm gan nhằm phát hiện tổn thương gan ở giai đoạn sớm nhất.

Biến chứng nguy hiểm

Xơ gan là một bệnh lý mạn tính tiến triển, nếu không được kiểm soát tốt sẽ dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và chất lượng sống:

Cổ trướng và phù nề: Khi áp lực tĩnh mạch cửa tăng và gan không còn tổng hợp đủ albumin, dịch sẽ tràn vào khoang bụng gây ra hiện tượng cổ trướng. Người bệnh cảm thấy bụng căng, đầy hơi, ăn kém, khó thở. Cổ trướng nếu kéo dài không kiểm soát tốt có thể dẫn đến viêm phúc mạc nhiễm khuẩn tự phát (SBP) – một biến chứng nguy hiểm, đe dọa tính mạng.
Bệnh não gan: Khi gan không còn khả năng loại bỏ độc tố, đặc biệt là amoniac và các chất độc thần kinh, chúng tích tụ trong máu và ảnh hưởng lên não. Biểu hiện từ nhẹ (mất ngủ, giảm tập trung, thay đổi hành vi) đến nặng (lú lẫn, hôn mê gan).
Hội chứng gan-thận (HRS): Ở giai đoạn xơ gan mất bù, chức năng thận có thể suy giảm nghiêm trọng do giảm tưới máu và rối loạn điều hòa mạch máu. HRS có tiên lượng xấu, điều trị phức tạp và trong một số trường hợp có thể cân nhắc ghép gan.
Ung thư gan nguyên phát: Khoảng 80–90% bệnh nhân ung thư gan có nền xơ gan từ trước. Tình trạng viêm và xơ hóa kéo dài tạo điều kiện cho các tế bào gan đột biến thành ác tính.

FTT_san_pham_ho_tro_bo_gan_tue_tinh — *Thực phẩm bảo vệ sức khỏe Bổ gan Tuệ Tĩnh*

Khi gan đã bị ảnh hưởng, ngoài chế độ ăn uống và sinh hoạt khoa học, nhiều người lựa chọn bổ sung thêm các sản phẩm hỗ trợ từ thảo dược. Bổ Gan Tuệ Tĩnh là sản phẩm hỗ trợ bảo vệ và phục hồi chức năng gan, được phát triển từ 14 loại thảo dược quý như Cà gai leo, Kế sữa, Actiso, Kim ngân hoa, Hoàng kỳ, Đương quy… với công thức được nghiên cứu kỹ lưỡng theo nguyên lý y học cổ truyền, giúp:

Nhờ hoạt chất silymarin từ kế sữa và flavonoid từ cà gai leo, sản phẩm giúp chống oxy hóa mạnh, làm ổn định màng tế bào gan.
Thanh nhiệt, giải độc và làm mát gan, từ đó cải thiện các biểu hiện như mề đay, mẩn ngứa, nóng trong, vàng da, giúp cơ thể nhẹ nhõm, da dẻ tươi sáng hơn.
Hỗ trợ phục hồi và tăng cường chức năng gan, giúp cải thiện tiêu hóa, giảm cảm giác đầy bụng, chậm tiêu thường gặp ở người có gan yếu.

Xơ gan là tình trạng tổn thương gan mạn tính, không thể hồi phục, dẫn đến suy giảm nghiêm trọng các chức năng thiết yếu như giải độc, chuyển hóa và tổng hợp protein. Nếu không được phát hiện và kiểm soát kịp thời, bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và chất lượng sống.

Nếu bạn đang gặp phải dấu hiệu gan yếu hoặc cần tư vấn về tình trạng sức khỏe của mình, hãy liên hệ nhanh qua: