Viêm đại tràng mạn và cách quản lý hiệu quả

Nhận biết viêm đại tràng mạn tính sớm là bước đầu tiên và quan trọng trong hành trình kiểm soát căn bệnh tiêu hóa phổ biến này. Với các triệu chứng thường kéo dài và tái đi tái lại, viêm đại tràng mạn không chỉ gây khó chịu triền miên mà còn ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống của người bệnh.

• Nhận biết tiêu chảy do viêm đại tràng và biện pháp điều trị

• Đo đa ký giấc ngủ là gì? Thông tin liên quan đến giấc ngủ của bạn

• Dinh dưỡng không phù hợp ảnh hưởng đến rối loạn đường ruột?

TS BS Nguyễn Thị Minh Thu, cố vấn Dược phẩm Tuệ Tĩnh chia sẻ qua bài viết này sẽ đi sâu vào các dấu hiệu viêm đại tràng mạn điển hình cùng với cách quản lý hiệu quả.

Các dấu hiệu viêm đại tràng mạn tính

Triệu chứng của viêm đại tràng mạn tính rất đa dạng và mức độ có thể khác nhau tùy thuộc vào mức độ viêm, vị trí tổn thương và thể bệnh cụ thể. Tuy nhiên, việc chú ý đến các dấu hiệu phổ biến sau có thể giúp bạn nhận biết viêm đại tràng mạn tính sớm hơn:

Đau bụng

Thường là đau âm ỉ, khó chịu, hoặc đau quặn từng cơn dọc theo khung đại tràng. Đau có thể ở vùng bụng dưới, hai bên hố chậu, hoặc lan khắp bụng. Vị trí đau có thể tương ứng với đoạn đại tràng bị viêm nhiều nhất.

Cơn đau thường xuất hiện hoặc tăng sau khi ăn, đặc biệt là các món nhiều dầu mỡ, cay nóng, hoặc khó tiêu. Đau cũng có thể xuất hiện trước hoặc ngay sau khi đi tiêu, và có thể giảm đi sau khi đại tiện.

Rối loạn thói quen đại tiện

Đây là nhóm triệu chứng đặc trưng nhất và là dấu hiệu quan trọng giúp nhận biết viêm đại tràng mạn tính

• Tiêu chảy: Rất phổ biến. Phân thường lỏng, nhão, không thành khuôn, hoặc chỉ có dịch nhầy. Tần suất đi ngoài có thể tăng lên nhiều lần trong ngày, đặc biệt vào buổi sáng hoặc sau bữa ăn.
• Mót rặn và đi ngoài khẩn cấp: Cảm giác muốn đi tiêu ngay lập tức, rất khó kìm nén, thậm chí cảm thấy chưa đi hết dù đã vừa đi xong. Đây là triệu chứng đặc trưng của viêm đoạn cuối đại tràng và trực tràng.
• Táo bón: Một số trường hợp (đặc biệt là viêm đại tràng co thắt hoặc khi viêm gây hẹp lòng ruột) có thể biểu hiện chủ yếu là táo bón, phân khô cứng, khó đi ngoài.
• Đi ngoài xen kẽ: Tình trạng lúc tiêu chảy, lúc táo bón là biểu hiện phổ biến ở những người bị rối loạn chức năng đại tràng hoặc một số dạng viêm mạn tính.

Phân có lẫn chất nhầy hoặc máu

Chất nhầy: Xuất hiện phổ biến, thường lẫn trong phân hoặc bao quanh khuôn phân. Chất nhầy là do niêm mạc đại tràng bị viêm, tăng tiết dịch nhầy để bảo vệ.

Máu: Là một dấu hiệu cảnh báo nghiêm trọng, cho thấy niêm mạc đại tràng đã bị tổn thương, xung huyết hoặc loét. Máu có thể xuất hiện dưới dạng sợi máu tươi lẫn trong phân, máu tươi nhỏ giọt sau khi đi ngoài, hoặc phân có màu đen (nếu chảy máu ở đoạn cao hơn của đường tiêu hóa). Sự hiện diện của máu trong phân bắt buộc cần được thăm khám và chẩn đoán y tế ngay lập tức.

Các triệu chứng rối loạn tiêu hóa khác

Ngoài rối loạn đại tiện và đau bụng, người bệnh viêm đại tràng mạn tính còn có thể gặp các triệu chứng khác tại đường tiêu hóa:

• Đầy hơi, chướng bụng: Cảm giác bụng căng tức, nặng nề, khó chịu, đặc biệt là sau khi ăn. Bụng có thể to hơn bình thường do tích tụ hơi.
• Khó tiêu, ăn không ngon miệng: Cảm giác tiêu hóa thức ăn chậm chạp, dễ bị ợ hơi, ợ chua. Lâu dần có thể dẫn đến chán ăn.
• Buồn nôn hoặc nôn (ít gặp hơn): Triệu chứng này có thể xuất hiện trong các đợt bệnh bùng phát nặng hoặc nếu có biến chứng tắc nghẽn.

Biểu hiện toàn thân khi tình trạng viêm kéo dài

Khi tình trạng viêm nhiễm kéo dài và ảnh hưởng đến sự hấp thu dinh dưỡng cũng như sức khỏe tổng thể, người bệnh có thể xuất hiện các triệu chứng toàn thân, giúp nhận biết viêm đại tràng mạn tính đã ảnh hưởng đến toàn cơ thể:

• Mệt mỏi, suy nhược cơ thể: Cảm giác mệt mỏi không rõ nguyên nhân, thiếu năng lượng kéo dài, ngay cả khi không hoạt động gắng sức.
• Sụt cân không chủ ý: Do chán ăn, kém hấp thu dinh dưỡng, hoặc mất năng lượng do tiêu chảy kéo dài.
• Sốt nhẹ: Có thể xuất hiện các đợt sốt nhẹ, thường dưới 38.5°C, đặc biệt trong các giai đoạn bệnh hoạt động mạnh.
• Thiếu máu: Do mất máu rỉ rả qua đường tiêu hóa (trong trường hợp đi ngoài ra máu) hoặc do kém hấp thu sắt và các vitamin cần thiết cho quá trình tạo máu. Biểu hiện có thể là da xanh xao, niêm mạc nhợt, dễ choáng váng..

PGS.TS.BS. TTƯT.Nguyễn Quang Duật nhấn mạnh: “Viêm đại tràng mạn tính là một bệnh lý cần được quản lý lâu dài. Việc tuân thủ nghiêm ngặt phác đồ điều trị của bác sĩ, tái khám định kỳ để theo dõi tình trạng bệnh và điều chỉnh phác đồ (nếu cần) là yếu tố then chốt để kiểm soát bệnh hiệu quả, ngăn ngừa biến chứng và duy trì chất lượng cuộc sống tốt.”

PGS.TS.BS.TTƯT. Nguyễn Quang Duật chia sẻ về giải pháp hỗ trợ đại tràng IBS Tuệ Tĩnh 

Quản lý và phòng ngừa viêm đại tràng mạn

Mục tiêu chính trong quản lý viêm đại tràng mạn tính là kiểm soát triệu chứng, làm giảm tình trạng viêm, hạn chế biến chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh. 

Điều chỉnh chế độ ăn uống

Không có một chế độ ăn duy nhất phù hợp cho tất cả bệnh nhân viêm đại tràng mạn tính. Tuy nhiên, một số nguyên tắc chung thường được khuyến khích để hỗ trợ quản lý triệu chứng:

• Tăng chất xơ (từ từ): Chất xơ tốt cho hệ vi sinh vật đường ruột và giúp phân thành khuôn hơn. Tuy nhiên, trong đợt bùng phát tiêu chảy nặng, nên ăn ít chất xơ thô.
• Uống đủ nước: Quan trọng để tránh mất nước, đặc biệt khi bị tiêu chảy.
• Tránh các thực phẩm gây kích thích: Bao gồm đồ cay nóng, nhiều dầu mỡ, đồ uống có gas, caffeine, rượu bia.
• Hạn chế đường tinh luyện và thực phẩm chế biến sẵn: Những loại này có thể làm trầm trọng thêm tình trạng loạn khuẩn.
• Chia nhỏ bữa ăn: Giúp hệ tiêu hóa không bị quá tải.
• Chế độ ăn ít FODMAP có thể hữu ích với những người có triệu chứng chồng lấn với IBS.

Lối sống lành mạnh

Điều chỉnh lối sống đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát viêm đại tràng mạn tính:

• Vận động thể phù hợp với tình trạng sức khỏe: Tập thể dục đều đặn giúp giảm stress, cải thiện nhu động ruột và nâng cao sức khỏe tổng thể.
• Quản lý stress: Áp dụng các kỹ thuật thư giãn như thiền, yoga, hít thở sâu có thể giúp giảm triệu chứng do ảnh hưởng của stress lên trục não-ruột.
• Ngủ đủ giấc: Giấc ngủ đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh hệ miễn dịch và sức khỏe đường ruột.
• Ngừng hút thuốc lá: Hút thuốc làm tăng nguy cơ và làm nặng thêm một số dạng viêm đại tràng mạn tính như bệnh Crohn.

Các phương pháp hỗ trợ khác

Men vi sinh (Probiotics): Bổ sung lợi khuẩn có thể giúp phục hồi cân bằng hệ vi sinh vật đường ruột, đặc biệt sau khi dùng kháng sinh hoặc ở người có loạn khuẩn. Tuy nhiên, hiệu quả có thể khác nhau tùy từng chủng vi khuẩn và từng bệnh nhân.

Y học cổ truyền và thảo dược: Một số bài thuốc hoặc thảo dược theo y học cổ truyền được sử dụng để hỗ trợ các triệu chứng về tiêu hóa (đau bụng, tiêu chảy, đầy hơi). Sản phẩm IBS Tuệ Tĩnh từ Dược phẩm Tuệ Tĩnh chứa 9 thành phần thảo dược được chọn lọc. Sản phẩm này được bào chế nhằm mục đích hỗ trợ giảm các triệu chứng đầy hơi, chướng bụng, đau bụng do co thắt đại tràng và giúp cải thiện tình trạng rối loạn đại tiện (tiêu chảy hoặc táo bón).

Việc hiểu rõ bệnh lý viêm đại tràng mạn và cách quản lý hiệu quả tại nhà là những bước đi quan trọng giúp mỗi chúng ta bảo vệ sức khỏe đại tràng của mình. Một chế độ ăn uống khoa học, lối sống năng động, tinh thần thoải mái sẽ giúp hệ tiêu hóa bạn khỏe mạnh hơn.

Liên hệ hotline 1800 2995 (Miễn cước) để được tư vấn tận tình về tình trạng viêm đại tràng hoặc bạn cũng có thể đặt lịch thăm khám ngay TẠI ĐÂY.