Thoái hóa khớp gối: Yếu tố nguy cơ và dấu hiệu điển hình

Khớp gối là một trong những khớp lớn, chịu tải trọng chính của cơ thể. Thoái hóa khớp gối là một bệnh lý xương khớp mạn tính phổ biến, gây đau đớn, hạn chế vận động. Việc trang bị kiến thức đầy đủ về yếu tố gây bệnh cũng như dấu hiệu gặp phải có sẽ giúp người bệnh chủ động hơn trong việc chăm sóc sức khỏe khớp gối.

• Khô khớp ngón tay: Nguyên nhân và cách điều trị hiệu quả
• Đau mỏi cổ vai gáy: Nguyên nhân do đâu?
• Thiếu ngủ bao lâu được coi là bất thường?

Cùng cố vấn TS BS CKII Nguyễn Thị Thanh Hương, ban cố vấn Dược phẩm Tuệ Tĩnh tham vấn qua bài viết được chia sẻ sau đây.

Thoái hóa khớp gối là gì?

Thoái hóa khớp gối là tình trạng tổn thương và bào mòn dần phần sụn khớp – lớp mô trơn láng, có tính đàn hồi cao, bao phủ và bảo vệ các đầu xương trong khớp. Quá trình này thường kèm theo những biến đổi ở phần xương ngay dưới sụn và đôi khi cả lớp màng hoạt dịch lót bên trong khớp.

Quá trình thoái hóa diễn ra âm thầm và từ từ qua nhiều năm. Ban đầu, sụn khớp có thể chỉ bị mềm hóa, mất nước và giảm độ đàn hồi. Bề mặt sụn xuất hiện các vết xước, nứt nhỏ. Dần dần, lớp sụn bị bào mòn ngày càng nhiều, trở nên mỏng đi, xù xì và có thể bong tróc từng mảng, cuối cùng để lộ phần xương dưới sụn.

Để tránh tình trạng lớp sụn bị mất đi, phần xương dưới sụn có thể phản ứng bằng cách dày lên, đặc lại và hình thành các gai xương ở rìa khớp. Màng hoạt dịch có vai trò tiết dịch bôi trơn và nuôi dưỡng sụn, cũng có thể bị viêm thứ phát (viêm màng hoạt dịch), gây sưng và đau. Tất cả những thay đổi bệnh lý này cộng hưởng lại làm suy giảm nghiêm trọng chức năng của khớp gối, khiến việc đi lại và sinh hoạt hàng ngày trở nên khó khăn, đau đớn.

Những yếu tố nguy cơ gây thoái hóa khớp gối

Thoái hóa khớp gối không do một nguyên nhân duy nhất mà là kết quả của sự tác động tổng hợp từ nhiều yếu tố khác nhau. Nhận diện các yếu tố nguy cơ này là bước đầu tiên quan trọng để phòng ngừa và can thiệp hiệu quả.

Tuổi tác

Đây là yếu tố nguy cơ quan trọng nhất và không thể thay đổi. Càng lớn tuổi, khả năng tự phục hồi và tái tạo của tế bào sụn càng suy giảm. Sụn khớp dần mất nước, trở nên kém đàn hồi và dễ bị tổn thương hơn dưới tác động của tải trọng hàng ngày. Tỷ lệ mắc thoái hóa khớp gối tăng lên đáng kể ở những người từ 50 tuổi trở lên.

Tiền sử chấn thương khớp

Có thể nói đến như gãy xương phạm khớp, tổn thương sụn chêm, đứt dây chằng (đặc biệt là dây chằng chéo trước) làm tăng nguy cơ thoái hóa khớp sau này, ngay cả khi chấn thương đã được điều trị. Những tổn thương này có thể làm thay đổi cấu trúc giải phẫu và cơ sinh học của khớp, dẫn đến sự phân bố lực không đều lên bề mặt sụn

Các chấn thương trực tiếp hoặc gián tiếp đến khớp gối như gãy xương phạm khớp, tổn thương sụn chêm, hoặc đứt dây chằng (đặc biệt là dây chằng chéo trước) làm tăng nguy cơ thoái hóa khớp gối sau này, ngay cả khi chấn thương đã được điều trị. Những tổn thương này có thể làm thay đổi vĩnh viễn cấu trúc giải phẫu và cơ sinh học của khớp, dẫn đến sự phân bố lực không đều lên bề mặt sụn, gây bào mòn nhanh hơn.

Yếu tố di truyền và đặc điểm cơ địa

Nếu trong gia đình có người thân trực hệ (cha mẹ, anh chị em ruột) bị thoái hóa khớp gối sớm, nguy cơ mắc bệnh của bạn cũng có thể cao hơn. Các đặc điểm cơ địa như trục chi dưới bị lệch (chân vòng kiềng hoặc chân chữ X) làm cho tải trọng không được phân bố đều lên hai bên của khớp gối, khiến một bên phải chịu áp lực lớn hơn và dễ bị thoái hóa sớm hơn.

Một số bệnh lý xương khớp khác

Các bệnh viêm khớp tự miễn như viêm khớp dạng thấp, bệnh gout, viêm cột sống dính khớp, hoặc nhiễm trùng khớp có thể gây tổn thương thứ phát cho sụn khớp gối, từ đó làm tăng nguy cơ thoái hóa. Các rối loạn chuyển hóa như bệnh đái tháo đường cũng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe và sự toàn vẹn của sụn khớp.

Thói quen vận động, sinh hoạt

• Thể thao quá mức: Các hoạt động thể thao cường độ cao không đúng kỹ thuật, các công việc đòi hỏi phải đứng lâu, mang vác nặng thường xuyên, hoặc thực hiện các động tác gập duỗi gối lặp đi lặp lại trong thời gian dài (ví dụ: công nhân xây dựng, nông dân) có thể làm tăng tốc độ hao mòn sụn.
• Lối sống ít vận động: Việc ít vận động khiến cơ bắp xung quanh khớp gối (đặc biệt là cơ tứ đầu đùi và cơ hamstring) yếu đi, không còn khả năng hỗ trợ và bảo vệ khớp một cách hiệu quả, cũng làm tăng nguy cơ gây bệnh lý xương khớp.
• Các tư thế xấu: Ngồi xổm, quỳ gối thường xuyên tạo áp lực bất lợi và phân bố lực không đều lên sụn khớp gối.

Dấu hiệu cho thấy bị thoái hóa khớp gối

Nhận biết sớm các triệu chứng của thoái hóa khớp gối là rất quan trọng để có thể can thiệp kịp thời, làm chậm sự tiến triển của bệnh và giảm thiểu các biến chứng.

Đau nhức khớp gối

Đây là dấu hiệu điển hình và thường xuất hiện đầu tiên. Ban đầu, cơn đau thường có tính chất cơ học: đau tăng lên khi vận động (đi lại, đứng lên ngồi xuống, leo cầu thang) và giảm khi nghỉ ngơi. Cơn đau có thể âm ỉ hoặc nhói lên. Khi bệnh tiến triển, cơn đau xuất hiện thường xuyên hơn, ngay cả khi nghỉ ngơi, đặc biệt tăng nặng vào ban đêm hoặc khi thay đổi thời tiết, gây ảnh hưởng đến giấc ngủ và sinh hoạt hàng ngày.

Cứng khớp

Tình trạng cứng khớp vào buổi sáng hoặc sau một thời gian bất động kéo dài (ví dụ: ngồi lâu một chỗ) là một triệu chứng phổ biến khác. Người bệnh thường cảm thấy khớp gối bị cứng, khó cử động sau khi thức dậy. Tình trạng cứng khớp này điển hình kéo dài dưới 30 phút và sẽ giảm dần khi người bệnh bắt đầu vận động.

Tiếng lạo xạo, lục khục

Người bệnh có thể cảm nhận hoặc thậm chí nghe thấy tiếng kêu bất thường (lạo xạo, lục khục) khi cử động khớp gối. Nguyên nhân là do bề mặt sụn khớp không còn trơn láng, bị bào mòn, khiến các đầu xương cọ xát vào nhau hoặc do các mảnh sụn vỡ di chuyển trong ổ khớp

Sưng, nóng khớp gối

Hiện tượng viêm màng hoạt dịch thứ phát có thể gây sưng và nóng khớp gối, đôi khi kèm theo tràn dịch khớp. Khớp gối có thể sưng to hơn bình thường, sờ vào thấy ấm nóng và căng tức do lượng dịch trong khớp tăng lên.

Biến dạng khớp

Thường gặp trong giai đoạn nặng của bệnh. Nếu không được điều trị và bệnh tiếp tục tiến triển, khớp gối có thể bị biến dạng, ví dụ như lệch trục chi dưới rõ rệt (chân trở nên vòng kiềng hơn hoặc vẹo vào trong), các khối gai xương phát triển lớn có thể sờ thấy được quanh khớp.

Sản phẩm viên uống xương khớp Tuệ Tĩnh 

Bên cạnh các phương pháp y khoa hiện đại, nhiều người bệnh thoái hóa khớp gối cũng tìm đến các giải pháp hỗ trợ từ y học cổ truyền như một phần trong kế hoạch chăm sóc sức khỏe xương khớp toàn diện. Việc kết hợp tinh hoa y học cổ truyền với những hiểu biết khoa học ngày nay mở ra những hướng tiếp cận mới trong việc hỗ trợ cải thiện chất lượng cuộc sống và chức năng khớp.

Sản phẩm Xương khớp Tuệ Tĩnh từ Dược phẩm Tuệ Tĩnh chứa các thành phần thảo dược được chọn lọc theo y học cổ truyền nhằm mục đích hỗ trợ sức khỏe xương khớp. Sản phẩm này hướng đến việc hỗ trợ làm giảm các triệu chứng đau mỏi xương khớp, đau lưng, mỏi gối, chân tay tê cứng, đau vai gáy. Cách dùng uống duy trì mỗi ngày 2 lần (2 viên/ lần sau khi ăn xong)

Thoái hóa khớp gối là một thách thức sức khỏe, đặc biệt khi tuổi tác ngày càng tăng. Tuy nhiên, với sự hiểu biết đúng đắn về các yếu tố nguy cơ và nhận biết sớm các dấu hiệu cảnh báo, mỗi chúng ta đều có thể chủ động hơn trong việc phòng ngừa, phát hiện và quản lý hiệu quả tình trạng này.

Để tìm hiểu thêm thông tin chi tiết về sản phẩm Xương khớp Tuệ Tĩnh hoặc nhận được sự tư vấn, xin vui lòng liên hệ tổng đài 1800 2295 (miễn cước gọi) hoặc truy cập website chính thức của Dược phẩm Tuệ Tĩnh.