Sụn Khớp là gì: Cấu tạo, vai trò đối với sức khỏe

Mục lục

Hệ xương khớp là khung nâng đỡ thiết yếu, cho phép cơ thể chúng ta vận động linh hoạt, uyển chuyển. Trong đó, sụn khớp dù nhỏ nhưng lại là một cấu trúc vô cùng quan trọng, giúp bảo vệ đầu xương, đảm bảo mọi chuyển động đều diễn ra trơn tru.

Bài viết này sẽ cung cấp một cái nhìn toàn diện, giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về tầm quan trọng của sụn khớp và cách bảo vệ cấu trúc này. Bài viết tham vấn bởi cố vấn chuyên môn PGS TS Dược Nguyễn Minh Chính, Nguyên Giám đốc Trung Tâm Nghiên Cứu, Ứng Dụng và Sản Xuất Thuốc – Học Viện Quân Y.

Sụn khớp là gì?

Sụn khớp là một mô liên kết chuyên biệt, có bề mặt trơn láng, màu trắng trong hoặc ngà vàng, và đặc biệt là có tính đàn hồi cao. Nó bao phủ các bề mặt đầu xương nằm trong các khớp động (như khớp gối, khớp háng, khớp vai), nơi hai xương gặp nhau để thực hiện chuyển động. Độ dày dao động từ 1mm đến 7mm, tùy thuộc vào từng khớp và mức độ chịu tải của khớp đó.

Cấu tạo đặc biệt của sụn khớp

Sụn khớp có một cấu tạo độc đáo, cho phép nó thực hiện các chức năng đặc thù bao gồm:

Mạng lưới sợi Collagen: Chủ yếu là Collagen type II, tạo nên khung xương vững chắc, giúp lớp sụn chịu được lực căng.
Phân tử Proteoglycan: Đặc biệt là Aggrecan, có khả năng giữ lượng nước lớn. Proteoglycan liên kết với Hyaluronic acid tạo thành cấu trúc siêu phân tử, giúp sụn khớp có tính đàn hồi và khả năng chịu nén vượt trội.
Tế bào sụn: Là tế bào duy nhất tồn tại trong lớp sụn. Tế bào sụn chiếm một tỷ lệ rất nhỏ (dưới 10%) trọng lượng của mô sụn, nhưng chúng đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc sản xuất và duy trì chất nền sụn (matrix), bao gồm collagen và proteoglycan.

Đặc điểm riêng biệt của phần sụn khớp:

Không có mạch máu: Không được cấp máu trực tiếp. Dinh dưỡng của nó chủ yếu đến từ dịch khớp và một phần nhỏ từ xương dưới sụn.
Không có dây thần kinh: Không có các đầu mút thần kinh. Điều này giải thích tại sao giai đoạn đầu của tổn thương sụn khớp thường không gây đau đớn, khiến người bệnh khó nhận biết.
Không có hệ bạch huyết: Không có hệ thống dẫn lưu bạch huyết, khiến các chất thải tích tụ và khả năng tự phục hồi của lớp sụn rất hạn chế.

Sụn Khớp là gì: Cấu tạo, vai trò đối với sức khỏe — *Cấu tạo đặc biệt của sụn khớp*

Vị trí phần sụn nằm ở đâu?

Sụn khớp bao phủ bề mặt các đầu xương nằm trong các khớp động (như khớp gối, khớp háng, khớp vai), tạo thành một lớp lót bảo vệ. Lớp lót này ngăn cản các đầu xương tiếp xúc trực tiếp với nhau, giúp chúng trượt êm ái. Các khớp lớn và quan trọng chứa sụn và dễ bị tổn thương gồm:

Khớp gối: Là khớp chịu tải lớn nhất của cơ thể, dễ bị thoái hóa.
Khớp háng: Khớp có biên độ vận động lớn, cũng chịu tải trọng đáng kể.
Khớp vai, khuỷu tay, cổ chân, bàn chân, cổ tay, bàn tay: Các khớp này cũng có sụn và có thể bị tổn thương.
Các khớp liên đốt sống: Các khớp nhỏ giữa các đốt sống ở cột sống cũng có sụn khớp.

Chức năng và vai trò sụn khớp

Giảm ma sát, đảm bảo vận động trơn tru: Bề mặt sụn siêu láng và được bôi trơn bởi dịch khớp, giúp các đầu xương lướt qua nhau gần như không có ma sát. Điều này đảm bảo các cử động diễn ra êm ái, giảm hao mòn theo thời gian.
Hấp thụ và phân tán lực (vai trò giảm xóc): Nó hấp thụ và phân tán lực tác động lên khớp khi chúng ta đi lại, chạy nhảy, hoặc thực hiện các hoạt động chịu tải, bảo vệ xương dưới sụn khỏi bị tổn thương do các lực nén, xoắn.
Bảo vệ đầu xương: Sụn khớp ngăn cản các đầu xương cọ xát trực tiếp vào nhau, tránh gây đau đớn, hư hại xương và tiến triển thành thoái hóa khớp nặng nề.
Hỗ trợ ổn định khớp: Góp phần duy trì hình dạng bề mặt khớp, giúp khớp vận động chính xác trong biên độ cho phép, từ đó tăng cường sự ổn định của khớp.

Những vấn đề khi lớp sụn bị tổn thương

Dù bền bỉ và có vai trò quan trọng, nhưng sụn khớp vẫn dễ bị tổn thương do nhiều yếu tố, dẫn đến các bệnh lý xương khớp ảnh hưởng nghiêm trọng đến vận động.

Chấn thương khớp

Tai nạn, va đập mạnh, té ngã, hoặc khớp đột ngột có thể gây rách, nứt sụn hoặc các cấu trúc liên quan như sụn chêm. Tổn thương nếu không được điều trị đúng cách và kịp thời có thể đẩy nhanh quá trình thoái hóa khớp về sau.

Thoái hóa khớp

Thoái hóa khớp là nguyên nhân phổ biến nhất gây tổn thương sụn khớp. Theo thời gian, đặc biệt do quá trình lão hóa và áp lực tích lũy, lớp sụn dần bị hao mòn, trở nên mỏng, xù xì, nứt vỡ. Xương dưới sụn cũng bị ảnh hưởng, có thể hình thành gai xương. Thoái hóa khớp thường gặp ở khớp gối, háng và các khớp cột sống.

Viêm khớp dạng thấp và bệnh lý viêm khớp tự miễn khác

Trong các bệnh lý viêm khớp tự miễn, hệ thống miễn dịch của cơ thể tấn công nhầm vào phần sụn của khớp và màng hoạt dịch, gây viêm nhiễm kéo dài, dẫn đến phá hủy sụn khớp và xương. Các hậu quả là đau, sưng, nóng, đỏ, cứng khớp, biến dạng khớp và mất chức năng nghiêm trọng

Các yếu tố nguy cơ chính gây tổn thương sụn khớp

Các yếu tố này thường là nền tảng dẫn đến các vấn đề về sụn khớp:

Tuổi tác: Khả năng tự phục hồi và tái tạo của sụn giảm dần theo tuổi.
Thừa cân, béo phì: Tăng áp lực cơ học lên các khớp chịu tải như gối, háng.
Yếu tố di truyền: Có thể làm tăng nguy cơ mắc một số bệnh lý khớp hoặc có cấu tạo sụn khớp kém bền vững hơn.
Hoạt động thể chất quá mức hoặc sai kỹ thuật: Gây quá tải, vi chấn thương lặp đi lặp lại.
Chấn thương khớp cũ: Tái cấu trúc khớp không hoàn hảo sau chấn thương có thể gây phân bố lực không đều.
Dị tật cấu trúc khớp: Ví dụ, chân vòng kiềng hoặc chân chữ X làm tăng áp lực lên một phần của sụn khớp.

Trong hành trình chăm sóc sức khỏe xương khớp và lớp sụn, việc tìm kiếm giải pháp hỗ trợ từ thiên nhiên luôn được quan tâm. Khi đau nhức xương khớp, đau mỏi vai gáy hay khó chịu do thoái hóa khớp ảnh hưởng cuộc sống, sản phẩm uy tín là rất cần thiết.

Hỗ trợ giảm tình trạng đau nhức xương khớp nhanh chóng với Xương khớp Tuệ Tĩnh

Dược phẩm Tuệ Tĩnh với kinh nghiệm và am hiểu y học cổ truyền, đã nỗ lực mang đến các sản phẩm chăm sóc sức khỏe chất lượng. Thấu hiểu gánh nặng từ tổn thương sụn khớp, Xương khớp Tuệ Tĩnh được phát triển như một giải pháp hỗ trợ đắc lực.

Sản phẩm kết hợp dược liệu quý, bào chế theo công thức chuyên biệt, tác động toàn diện đến hệ vận động. Xương khớp Tuệ Tĩnh tập trung hỗ trợ giảm triệu chứng đau nhức xương khớp thường gặp (vai gáy, lưng, gối,…) những biểu hiện liên quan đến hao mòn sụn khớp. Bằng cách hỗ trợ lưu thông khí huyết, mạnh gân cốt, sản phẩm góp phần cải thiện sự linh hoạt, giúp người bệnh dễ chịu hơn. Đây là người bạn đồng hành đáng tin cậy cho người gặp vấn đề xương khớp do tuổi tác, công việc hay thoái hóa.

Hy vọng bài viết đã giúp bạn hiểu rõ sụn khớp là gì, cùng vị trí, chức năng quan trọng của lớp sụn. Mặc dù khả năng tự phục hồi phần sụn còn hạn chế, việc duy trì một lối sống khoa học, dinh dưỡng hợp lý, vận động đúng cách đắn để giảm thiểu tổn thương và giữ gìn hệ xương khớp luôn dẻo dai, linh hoạt.

Để được tư vấn chi tiết về sức khỏe xương khớp và sản phẩm Xương khớp Tuệ Tĩnh, vui lòng liên hệ tổng đài Dược phẩm Tuệ Tĩnh: 1800 2295. Nếu muốn thăm khám trực tiếp để có đánh giá toàn diện, bạn có thể đến: Phòng khám chuyên khoa YHCT Tuệ Tĩnh Đường để nhận sự chăm sóc tận tâm.