Phân biệt gan nhiễm mỡ không do rượu và gan nhiễm mỡ do rượu?

Gan nhiễm mỡ không do rượu và gan nhiễm mỡ do rượu là hai thể bệnh lý thường gặp, nhưng rất dễ bị nhầm lẫn nếu không được chẩn đoán kỹ lưỡng. Cả hai đều là tình trạng tích tụ mỡ trong gan, vượt quá 5% trọng lượng gan, nhưng lại có nguyên nhân, tiến triển và tiên lượng rất khác nhau.

• Cách ngủ nhanh chóng cho người hay khó ngủ?
• Chế độ dinh dưỡng cho người đau khớp
• Tăng men gan như nào? Dấu hiệu tăng men gan nên biết?

Cố vấn tại Dược phẩm Tuệ Tĩnh – TS Dược Bùi Thị Bình, sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về gan nhiễm mỡ không do rượu, cách phân biệt, nguy cơ tiềm ẩn và các hướng chăm sóc gan phù hợp.

Gan nhiễm mỡ không do rượu là gì?

Gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD) là tình trạng mỡ tích tụ trong gan ở những người không có tiền sử sử dụng rượu hoặc chỉ dùng ở mức rất thấp. Đây là dạng phổ biến nhất trong các bệnh lý gan mạn tính và đang có xu hướng trẻ hóa do lối sống ít vận động, thừa năng lượng và stress kéo dài.

Gan nhiễm mỡ không do rượu được chia làm hai thể:

• Gan nhiễm mỡ đơn thuần: mỡ tích tụ nhưng chưa có viêm hoặc tổn thương tế bào gan.
• Viêm gan nhiễm mỡ không do rượu (NASH): gan đã có viêm, hoại tử tế bào gan và có nguy cơ cao tiến triển thành xơ gan nếu không điều trị kịp thời.

Các yếu tố nguy cơ bao gồm:

• Thừa cân, béo phì, đặc biệt là béo bụng nội tạng – liên quan mật thiết đến đề kháng insulin.
• Tiểu đường tuýp 2, rối loạn lipid máu – làm tăng chuyển hóa mỡ tại gan.
• Chế độ ăn nhiều tinh bột tinh chế, chất béo xấu, ít chất xơ.
• Ít vận động, làm giảm chuyển hóa và tăng tích mỡ nội tạng.

Gan nhiễm mỡ không do rượu diễn tiến âm thầm và thường không có biểu hiện cụ thể cho đến khi tổn thương gan trở nên rõ rệt.

Gan nhiễm mỡ do rượu là gì?

Gan nhiễm mỡ do rượu (AFLD) là tình trạng gan bị tích mỡ do ảnh hưởng trực tiếp từ việc tiêu thụ rượu bia lâu dài, vượt quá ngưỡng an toàn.

Ethanol trong rượu được chuyển hóa tại gan sẽ tạo ra acetaldehyde, một chất có độc tính cao, gây phá hủy màng tế bào gan, rối loạn chức năng ty thể và tạo phản ứng viêm. Quá trình này khiến tế bào gan tổn thương, chết dần và được thay thế bằng mô sẹo – làm gan mất dần chức năng.

Gan nhiễm mỡ do rượu thường diễn tiến qua 3 giai đoạn:

• Gan nhiễm mỡ do rượu: giai đoạn sớm, thường không triệu chứng.
• Viêm gan do rượu: gan bị viêm cấp hoặc mạn, men gan tăng rõ rệt.
• Xơ gan do rượu: gan mất chức năng, có thể dẫn đến suy gan và ung thư gan.

Nam giới uống trên 60g rượu/ngày (tương đương 4 ly bia), nữ giới từ 30g/ngày trở lên kéo dài trên 8–10 năm là đối tượng nguy cơ cao.

So sánh gan nhiễm mỡ không do rượu và do rượu?

Để giúp bạn đọc dễ hình dung, bảng sau đây phân tích cụ thể các điểm giống và khác nhau giữa hai thể bệnh gan này:

Giống nhau:

• Cùng có tình trạng mỡ thâm nhập vào gan vượt mức bình thường (>5% trọng lượng).
• Có thể tiến triển thành bệnh viêm gan, xơ gan và ung thư gan nếu không can thiệp.
• Diễn tiến ban đầu thường âm thầm, khó phát hiện qua triệu chứng lâm sàng.

Khác nhau:

Tiêu chí	Gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD)	Gan nhiễm mỡ do rượu (AFLD)
Nguyên nhân chính	Hội chứng chuyển hóa, béo phì, tiểu đường	Tiêu thụ rượu bia kéo dài, liều cao
Đối tượng phổ biến	Người béo bụng, ít vận động, người trẻ	Người nghiện rượu, uống rượu thường xuyên
Biểu hiện	Không rõ ràng, dễ phát hiện qua siêu âm	Có thể có vàng da, gan to, men gan cao
Điều trị	Giảm cân, kiểm soát chuyển hóa	Ngừng rượu hoàn toàn
Tiên lượng	Tốt nếu thay đổi lối sống	Xấu nếu không bỏ rượu

savda

Làm gì để kiểm soát hai thể gan nhiễm mỡ?

Việc kiểm soát hiệu quả cả hai thể gan nhiễm mỡ không do rượu và do rượu cần dựa trên cơ chế bệnh sinh, thói quen sinh hoạt cũng như yếu tố nguy cơ đặc thù của từng cá nhân. Dưới đây là những biện pháp cụ thể có vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa tiến triển xấu và bảo vệ chức năng gan lâu dài:

• Ngưng rượu hoàn toàn (đối với AFLD): Đây là nguyên tắc đầu tiên và bắt buộc nếu muốn phục hồi chức năng gan do tổn thương từ rượu. Việc tiếp tục uống rượu sẽ khiến quá trình viêm và xơ hóa gan tăng nhanh, làm giảm khả năng đáp ứng với các biện pháp điều trị khác.
• Giảm cân từ từ, an toàn (với NAFLD): Mỗi cá nhân nên đặt mục tiêu giảm 5–10% trọng lượng cơ thể trong vòng 6 tháng. Việc giảm cân đột ngột có thể làm tăng gánh nặng chuyển hóa lên gan. Thực hiện giảm cân kết hợp cả chế độ ăn kiểm soát năng lượng và tăng cường hoạt động thể chất là hướng đi hiệu quả và bền vững.
• Chế độ ăn uống khoa học: Cắt giảm thức ăn chứa đường đơn, tinh bột tinh chế (bánh mì trắng, nước ngọt, gạo trắng), thức ăn chiên rán nhiều dầu mỡ. Ưu tiên các thực phẩm tốt cho gan như rau lá xanh, cá biển (cá hồi, cá thu), ngũ cốc nguyên cám, đậu nành và các loại hạt.
• Tập luyện thể chất thường xuyên: Duy trì ít nhất 150 phút vận động vừa phải mỗi tuần hoặc 30 phút/ngày. Các hình thức như đi bộ nhanh, đạp xe, bơi lội hoặc yoga giúp cải thiện độ nhạy insulin, tăng tiêu hao mỡ thừa và giảm stress.
• Theo dõi định kỳ các chỉ số men gan và siêu âm gan: Việc tái khám mỗi 3–6 tháng giúp phát hiện sớm tổn thương gan và điều chỉnh hướng điều trị hoặc thay đổi thói quen kịp thời. Các chỉ số cần theo dõi gồm: AST, ALT, GGT, chỉ số kháng insulin (HOMA-IR) và hình ảnh học qua siêu âm gan hoặc Fibroscan.

Áp dụng đồng thời các biện pháp nêu trên sẽ giúp bạn chủ động kiểm soát tình trạng gan nhiễm mỡ, ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm như xơ gan hay ung thư gan.

Chăm sóc lá gan khỏe mạnh với Viên uống Bổ gan Tuệ Tĩnh

Để tăng cường sức khỏe lá gan và hạn chế tổn thương ảnh hưởng từ rượu bia, việc sử dụng sản phẩm hỗ trợ từ thảo dược được đánh giá là hướng đi hiệu quả, an toàn. Bổ gan Tuệ Tĩnh là sản phẩm hỗ trợ chức năng gan, được phát triển bởi các chuyên gia tại Dược phẩm Tuệ Tĩnh. Công thức kết hợp các thảo dược quý như:

• Cà gai leo – giúp bảo vệ tế bào gan, hỗ trợ giảm men gan.
• Kế sữa (silymarin) – chống oxy hóa, tăng phục hồi mô gan.
• Actiso, Mã đề, Kim ngân hoa – thanh nhiệt, giải độc, tăng tiết mật.
• Hoàng kỳ, Đương quy, Bạch truật – tăng miễn dịch, phục hồi tiêu hóa và sức khỏe tổng thể.

Sản phẩm phù hợp cho người làm việc căng thẳng kéo dài, ăn uống thất thường, dùng thuốc kéo dài, hoặc người muốn hỗ trợ gan trong giai đoạn cải thiện lối sống.

Gan nhiễm mỡ không do rượu và gan nhiễm mỡ do rượu là hai tình trạng phổ biến nhưng mức độ nguy hiểm và hướng điều trị hoàn toàn khác nhau. Mặc dù biểu hiện ban đầu của cả hai thể bệnh đều khá mờ nhạt, nhưng nếu không được phát hiện và kiểm soát kịp thời, chúng có thể tiến triển thành bệnh gan nguy hiểm khác.

Để được tư vấn chi tiết về chăm sóc gan và lựa chọn sản phẩm Bổ gan Tuệ Tĩnh phù hợp với thể trạng của bạn, vui lòng liên hệ tổng đài miễn cước 1800 2295 hoặc truy cập website chính thức của Dược phẩm Tuệ Tĩnh để tìm hiểu thêm các bài viết và giải pháp hỗ trợ hiệu quả