Gan nhiễm mỡ là bệnh gì? Nguyên nhân và dấu hiệu nhận biết

Gan nhiễm mỡ là tình trạng mỡ tích tụ bất thường trong tế bào gan, chiếm trên 5% khối lượng gan. Đây là một rối loạn chuyển hóa phổ biến, thường diễn tiến âm thầm và ít gây triệu chứng rõ rệt ở giai đoạn đầu. Tuy nhiên, nếu không được kiểm soát, gan nhiễm mỡ có thể tiến triển thành viêm gan, xơ gan và thậm chí ung thư gan.

• Viêm gan mạn tính là gì? Bệnh này có nguy hiểm không?
• Dùng thuốc mát gan có hết mụn được không, lưu ý ngay?
• Tư thế ngủ đúng giúp giảm đau lưng đơn giản?

Bài viết dưới đây, với sự tham vấn từ cố vấn chuyên môn PGS TS Dược Nguyễn Minh Chính tại Dược phẩm Tuệ Tĩnh, sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về bệnh lý gan nhiễm mỡ, từ nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết cho đến các giải pháp hỗ trợ hiệu quả để chăm sóc và bảo vệ gan đúng cách mỗi ngày.

Gan nhiễm mỡ là bệnh gì?

Gan nhiễm mỡ là tình trạng mỡ tích tụ quá mức trong tế bào gan, vượt quá 5–10% trọng lượng của gan. Bình thường, gan vẫn chứa một lượng nhỏ chất béo để duy trì chức năng chuyển hóa. Tuy nhiên, khi lượng mỡ tăng cao bất thường, gan bắt đầu bị rối loạn chức năng, dẫn đến tổn thương tế bào gan.

Có hai loại gan nhiễm mỡ chính:

• Gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD): Thường gặp ở người không uống rượu hoặc chỉ sử dụng rượu ở mức rất thấp. Dạng này liên quan đến các yếu tố như thừa cân, rối loạn lipid máu, kháng insulin, lối sống tĩnh tại hoặc chế độ ăn dư thừa năng lượng.
• Gan nhiễm mỡ do rượu (AFLD): Xảy ra ở người sử dụng rượu bia lâu dài. Ethanol trong rượu làm thay đổi chuyển hóa lipid và gây tổn thương tế bào gan, dẫn đến tích mỡ và viêm.

Nếu không được phát hiện và can thiệp sớm, gan nhiễm mỡ có thể tiến triển thành viêm gan nhiễm mỡ (NASH hoặc ASH), sau đó là xơ gan và tăng nguy cơ ung thư gan nguyên phát.

Nguyên nhân gây gan nhiễm mỡ

Gan nhiễm mỡ hình thành khi lượng chất béo tích lũy trong gan vượt quá khả năng chuyển hóa và loại bỏ của cơ quan này. Tình trạng này có thể khởi phát từ nhiều yếu tố, trong đó các nguyên nhân thường gặp nhất bao gồm:

• Chế độ ăn dư thừa: Tiêu thụ nhiều thực phẩm giàu chất béo bão hòa (như đồ chiên xào, thức ăn nhanh), đường tinh luyện và đồ uống có cồn khiến gan phải tăng cường hoạt động chuyển hóa lipid. Khi quá tải, mỡ sẽ tích tụ trong tế bào gan.
• Thừa cân và béo phì: Khi chỉ số BMI tăng cao, lượng mỡ nội tạng, đặc biệt là mỡ quanh gan cũng gia tăng. Đây là yếu tố nguy cơ hàng đầu gây gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD).
• Rối loạn chuyển hóa: Những người mắc tiểu đường type 2, kháng insulin, rối loạn mỡ máu hay hội chứng chuyển hóa có nguy cơ tích tụ mỡ gan cao hơn do cơ chế chuyển hóa lipid bị rối loạn.
• Lối sống ít vận động: Thiếu hoạt động thể chất khiến tốc độ đốt cháy năng lượng giảm, dẫn đến dư thừa năng lượng và tích tụ mỡ.
• Tác dụng phụ của thuốc: Một số loại thuốc dùng kéo dài như corticoid, thuốc điều trị virus, thuốc ung thư, thuốc điều trị tim mạch có thể ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa tại gan, từ đó thúc đẩy tình trạng gan nhiễm mỡ.

Gan nhiễm mỡ có nguy hiểm không?

• Gan nhiễm mỡ tuy thường khởi phát âm thầm nhưng không phải là tình trạng nhẹ như nhiều người vẫn nghĩ. Nếu không được kiểm soát và điều trị đúng cách, bệnh có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng gan và sức khỏe toàn thân.
• Ở giai đoạn đầu, mỡ chỉ tích tụ trong tế bào gan mà chưa gây viêm. Tuy nhiên, theo thời gian, sự tích tụ này có thể kích hoạt phản ứng viêm gọi là viêm gan nhiễm mỡ. Tình trạng viêm kéo dài sẽ dẫn đến tổn thương tế bào gan, hình thành mô xơ và gây xơ gan (một tổn thương không thể phục hồi). Trong một số trường hợp, xơ gan có thể tiến triển thành ung thư gan nguyên phát.
• Ngoài tổn thương tại gan, gan nhiễm mỡ còn liên quan chặt chẽ đến hội chứng chuyển hóa, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý như tiểu đường type 2, tăng huyết áp, rối loạn lipid máu và bệnh tim mạch.

Dấu hiệu nhận biết gan nhiễm mỡ

Gan nhiễm mỡ giai đoạn đầu thường diễn biến âm thầm, không có triệu chứng rõ rệt. Tuy nhiên, ở một số trường hợp, người bệnh có thể bắt đầu cảm nhận những biểu hiện dưới đây:

• Tâm lý căng thẳng: Cảm giác uể oải, giảm năng lượng, thiếu tập trung dù không làm việc quá sức. Đây là dấu hiệu phổ biến nhưng dễ bị bỏ qua.
• Chán ăn, đầy bụng, khó tiêu: Khi chức năng gan suy giảm, quá trình tiêu hóa, đặc biệt là tiêu hóa chất béo bị ảnh hưởng. Người bệnh có thể cảm thấy no nhanh, ăn ít, bụng đầy trướng sau bữa ăn.
• Đau tức vùng hạ sườn phải: Một số trường hợp có cảm giác đau âm ỉ, nặng nề vùng gan do gan to hoặc viêm nhẹ gây căng bao gan.
• Vàng da, vàng mắt nhẹ: Là biểu hiện của sự tích tụ bilirubin trong máu khi gan không còn xử lý được bình thường. Đây là dấu hiệu cảnh báo gan có tổn thương tiến triển.
• Rối loạn tiêu hóa: Có thể gặp tiêu chảy hoặc táo bón không ổn định, kèm buồn nôn, chậm tiêu.

Nếu bạn thuộc nhóm nguy cơ như béo phì, tiểu đường, rối loạn mỡ máu hoặc có chế độ ăn thiếu lành mạnh, việc tầm soát sớm qua siêu âm bụng, xét nghiệm men gan và chỉ số mỡ máu sẽ giúp phát hiện sớm vấn đề bệnh gan như gan nhiễm mỡ, từ đó có hướng điều chỉnh kịp thời.

Cách cải thiện và phòng ngừa gan nhiễm mỡ

Việc kiểm soát gan nhiễm mỡ cần được thực hiện toàn diện bằng cách điều chỉnh lối sống, dinh dưỡng và theo dõi sức khỏe định kỳ. Dưới đây là các biện pháp có hiệu quả rõ rệt trong điều trị và phòng ngừa bệnh.

• Giảm cân an toàn và có kiểm soát: Với người thừa cân hoặc béo phì, mục tiêu giảm 5–10% trọng lượng cơ thể trong vòng 6 tháng có thể giúp cải thiện rõ rệt tình trạng mỡ gan. Tuy nhiên, không nên áp dụng các phương pháp giảm cân cấp tốc, vì có thể làm rối loạn chuyển hóa và gây tổn thương gan nhiều hơn.
• Xây dựng chế độ ăn khoa học: Ưu tiên thực phẩm giàu chất xơ như rau xanh, trái cây tươi, các loại đậu và ngũ cốc nguyên cám. Nên hạn chế chất béo bão hòa, đường đơn, đồ chiên rán, thực phẩm chế biến sẵn và đặc biệt là rượu bia. Uống đủ nước cũng hỗ trợ quá trình giải độc và chuyển hóa của gan.
• Tăng cường hoạt động thể chất: Hoạt động thể lực đều đặn giúp giảm tích tụ mỡ trong gan và cải thiện độ nhạy insulin. Người bệnh nên duy trì ít nhất 150 phút vận động/tuần với các hình thức như đi bộ nhanh, bơi, đạp xe hoặc tập yoga.
• Tuyệt đối tránh rượu bia: Ngay cả với gan nhiễm mỡ không do rượu, việc tiếp tục uống rượu có thể làm bệnh nặng thêm. Ngưng hoàn toàn rượu bia là yêu cầu bắt buộc trong mọi trường hợp có tổn thương gan.
• Theo dõi sức khỏe định kỳ: Nên thực hiện xét nghiệm men gan (ALT, AST), siêu âm gan, kiểm tra lipid máu định kỳ 3–6 tháng/lần để đánh giá diễn tiến bệnh và phát hiện sớm các biến chứng như bệnh viêm gan, xơ gan.

Trong quá trình chăm sóc và bảo vệ gan, việc lựa chọn sản phẩm hỗ trợ chức năng gan an toàn, hiệu quả là rất cần thiết. Bổ gan Tuệ Tĩnh là sản phẩm được phát triển nhằm hỗ trợ tăng cường chức năng gan.

Sản phẩm hỗ trợ giúp gan hoạt động hiệu quả hơn, đặc biệt với những người có chế độ ăn uống không lành mạnh, thường xuyên tiếp xúc rượu bia, hóa chất hoặc sử dụng thuốc dài ngày.

Với thành phần chính là Cà gai leo hỗ trợ ổn định màng tế bào gan, bảo vệ gan khỏi tác động oxy hóa; Kế sữa (Silymarin) giúp thúc đẩy tái tạo tế bào gan; cùng các vị thảo dược như Actiso, Kim ngân hoa, Chó đẻ răng cưa,.. sản phẩm giúp hỗ trợ quá trình đào thải độc tố và tăng cường chức năng gan tự nhiên.

Sử dụng Bổ gan Tuệ Tĩnh đều đặn giúp người dùng cảm thấy tiêu hóa tốt hơn và giảm cảm giác nóng gan, nổi mụn, mẩn ngứa, mề dây, đều là các biểu hiện phổ biến của tình trạng suy giảm chức năng gan.

Gan nhiễm mỡ là bệnh lý thầm lặng nhưng có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị đúng cách. Chủ động điều chỉnh lối sống, xây dựng chế độ ăn lành mạnh và luyện tập khoa học chính là giải pháp nền tảng để bảo vệ lá gan.

Hãy quan tâm đến sức khỏe của bản thân và gia đình ngay hôm nay, đến Phòng khám YHCT Tuệ Tĩnh Đường để được thăm khám và nhận những lời khuyên hữu ích nhất. Liên hệ tổng đài miễn cước 1800 2995 để tư vấn và hỗ trợ đặt hàng nhanh nhất.