Đau thắt lưng cấp tính: Nguyên nhân, biểu hiện, cách phòng ngừa

Đau thắt lưng cấp tính là tình trạng đau đột ngột xuất hiện ở vùng cột sống thắt lưng, cơn đau có thể xuất hiện sau khi cúi người, xoay mình hoặc mang vác vật nặng, khiến người bệnh gần như không thể đứng thẳng hoặc vận động bình thường. Nếu không được xử lý đúng cách, tình trạng này không chỉ gây khó chịu mà còn có thể dẫn đến thoát vị đĩa đệm, thoái hóa cột sống hoặc gãy xương do loãng xương.

• Thoái hóa khớp gối: Yếu tố nguy cơ và dấu hiệu điển hình
• Khô khớp ngón tay: Nguyên nhân và cách điều trị hiệu quả
• Bài tập thoái hóa cột sống tại nhà đơn giản

Trong bài viết này, Dược phẩm Tuệ Tĩnh và cố vấn chuyên môn TS YHCT Đỗ Minh Hiền sẽ cung cấp thông tin dễ hiểu về nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết và biện pháp phòng ngừa đau thắt lưng cấp tính, giúp bạn chủ động bảo vệ cột sống và duy trì sức khỏe xương khớp lâu dài.

Đau thắt lưng cấp tính là gì?

Đau thắt lưng cấp tính là tình trạng cơn đau xuất hiện đột ngột ở phần lưng dưới, kéo dài từ vài ngày đến dưới 6 tuần. Cơn đau có thể xuất hiện sau khi vận động mạnh, ngồi sai tư thế, hoặc không có nguyên nhân rõ ràng. Bệnh có thể ảnh hưởng tới mọi lứa tuổi, nhưng phổ biến nhất là người lao động nặng, nhân viên văn phòng, người trung niên và cao tuổi.

Có khoảng 8/10 người trưởng thành từng ít nhất một lần trải qua cơn đau thắt lưng cấp tính trong đời. Mặc dù đa phần trường hợp sẽ thuyên giảm trong vài tuần, nhưng nếu không điều trị đúng, bệnh có thể chuyển sang mạn tính, gây đau kéo dài và giảm khả năng vận động.

Nguyên nhân gây đau thắt lưng cấp tính

Cơn đau thắt lưng cấp tính xuất phát từ nhiều yếu tố khác nhau, có thể liên quan đến cơ học, tổn thương cấu trúc hoặc bệnh cơ xương khớp tiềm ẩn. 

Căng cơ và giãn dây chằng vùng lưng

Đây là nguyên nhân phổ biến nhất của đau thắt lưng cấp tính. Khi thực hiện các động tác mạnh như nâng vật nặng, cúi gập người hoặc xoay lưng đột ngột, các sợi cơ và dây chằng ở vùng thắt lưng bị kéo giãn quá mức, gây viêm và co cứng.

Tình trạng này thường gặp ở người lao động chân tay, vận động viên, hoặc người ít tập thể dục đột ngột vận động mạnh. Cơn đau thường xuất hiện đột ngột, dữ dội, khu trú tại vùng thắt lưng, kèm cảm giác co cứng và hạn chế vận động.

Ngoài ra, khi cơ lưng yếu hoặc không được rèn luyện thường xuyên, nguy cơ căng cơ càng cao vì hệ cơ không đủ sức nâng đỡ cột sống. Việc ngồi sai tư thế kéo dài cũng có thể dẫn đến căng cơ mạn tính, từ đó khởi phát các cơn đau cấp.

Thoát vị đĩa đệm thắt lưng

Thoát vị đĩa đệm là nguyên nhân đứng thứ hai gây đau thắt lưng cấp tính. Khi nhân nhầy bên trong đĩa đệm thoát ra ngoài và chèn ép lên rễ thần kinh, người bệnh sẽ cảm thấy đau nhói vùng lưng dưới, cơn đau lan dọc xuống mông, đùi và thậm chí đến bàn chân.

Triệu chứng điển hình gồm: đau tăng khi ngồi lâu, ho, hắt hơi hoặc nâng vật nặng; tê bì chân; cảm giác như “điện giật” chạy dọc từ lưng xuống chân.

Thoát vị đĩa đệm thường gặp ở người từ 30–60 tuổi, đặc biệt là người ngồi lâu một tư thế, thừa cân hoặc ít vận động. Nếu không điều trị đúng cách, bệnh có thể tiến triển thành chèn ép thần kinh tọa hoặc teo cơ chi dưới.

Thoái hóa cột sống thắt lưng

Tuổi tác và quá trình lão hóa tự nhiên khiến đĩa đệm mất nước, sụn khớp mòn dần, các gai xương hình thành. Khi đó, các khớp cột sống cọ xát trực tiếp, gây viêm, sưng và đau cấp.

Đây là nguyên nhân phổ biến ở người trên 45 tuổi, đặc biệt là người làm việc văn phòng, lái xe đường dài, hoặc người có tư thế làm việc sai kéo dài nhiều năm. Đau do thoái hóa cột sống thường âm ỉ kéo dài, đôi khi kèm cơn đau thắt lưng cấp khi người bệnh vận động mạnh hoặc thay đổi thời tiết đột ngột.

Loãng xương và gãy xương do loãng xương

Khi mật độ xương giảm, chỉ cần một cú ngã nhẹ hoặc cử động sai cũng có thể khiến đốt sống bị nứt hoặc gãy lún. Cơn đau thường xuất hiện đột ngột, dữ dội, không do chấn thương rõ ràng.

Đây là nguyên nhân đáng chú ý ở phụ nữ sau mãn kinh, người cao tuổi hoặc người sử dụng corticosteroid kéo dài. Gãy xương do loãng xương nếu không phát hiện sớm có thể dẫn đến biến dạng cột sống, gù lưng và đau mạn tính.

Viêm cột sống, nhiễm trùng hoặc u xương

Một số bệnh lý hiếm gặp nhưng nguy hiểm như viêm cột sống dính khớp, lao cột sống, nhiễm khuẩn hoặc ung thư di căn xương cũng có thể gây đau thắt lưng cấp tính.
Đặc điểm của nhóm bệnh này là đau âm ỉ về đêm, kèm sốt, sụt cân hoặc mệt mỏi kéo dài. Người bệnh cần được thăm khám chuyên khoa và chẩn đoán hình ảnh (MRI, X-quang) để phát hiện sớm.

Yếu tố lối sống và tư thế sai

Thói quen sinh hoạt hiện đại là yếu tố đáng kể gây nên đau thắt lưng cấp. Ngồi lâu, cúi đầu khi dùng điện thoại, làm việc với máy tính không đúng tư thế, hoặc tư thế ngủ trên đệm quá mềm đều làm tăng áp lực lên cột sống thắt lưng.

Ngoài ra, căng thẳng tâm lý kéo dài, thừa cân và thiếu ngủ cũng làm tăng cảm nhận đau, khiến cơn đau dễ tái phát và trở nên trầm trọng hơn.

Dấu hiệu nhận biết đau thắt lưng

• Cơn đau khởi phát đột ngột, lan tỏa vùng thắt lưng, có thể kéo dài liên tục hoặc xuất hiện thành từng đợt.
• Đau tăng khi đứng, cúi, vặn mình hoặc ho, hắt hơi.
• Co cứng cơ lưng, khó đứng thẳng hoặc không thể ngồi lâu.
• Cơn đau lan xuống mông hoặc một bên chân, kèm tê bì hoặc cảm giác châm chích.
• Nếu có chèn ép thần kinh có thể cảm thấy yếu chi, khó điều khiển chân, thậm chí mất phản xạ gân bánh chè.

Lưu ý: Khi cơn đau kèm theo sốt, sụt cân, tiểu khó hoặc mất cảm giác vùng tầng sinh môn, người bệnh cần đến ngay cơ sở y tế chuyên khoa vì đây là dấu hiệu cảnh báo tổn thương nghiêm trọng.

Các biện pháp phòng ngừa đau thắt lưng cấp tính

Để phòng ngừa và giảm nguy cơ tái phát, người bệnh cần xây dựng một lối sống lành mạnh và khoa học, kết hợp chăm sóc cột sống đúng cách trong sinh hoạt hằng ngày.

Trước hết, việc duy trì tư thế đúng là điều quan trọng nhất. Khi ngồi làm việc, bạn nên giữ lưng thẳng, vai thả lỏng, hai bàn chân chạm đất và tránh ngồi quá lâu một tư thế. Sau mỗi 45–60 phút làm việc, hãy đứng dậy vươn vai hoặc đi lại nhẹ nhàng để giảm áp lực cho cột sống. Khi nâng vật nặng, tuyệt đối không cúi gập lưng mà cần gập gối, giữ vật sát người và dùng lực chân để nâng.

Song song đó, hãy duy trì thói quen tập thể dục đều đặn. Các bài tập như bơi lội, yoga, đi bộ nhanh hoặc plank giúp tăng cường sức mạnh nhóm cơ lưng – bụng, hỗ trợ nâng đỡ cột sống, ngăn ngừa tổn thương. Tuy nhiên, cần luyện tập đúng kỹ thuật và tránh những động tác xoay lưng quá mạnh.

Bên cạnh luyện tập, chế độ dinh dưỡng hợp lý cũng đóng vai trò quan trọng. Bổ sung thực phẩm giàu canxi, vitamin D, magie và collagen type II từ sữa, cá hồi, trứng, rau lá xanh giúp tăng cường sức khỏe xương khớp. Duy trì cân nặng hợp lý để giảm tải trọng lên cột sống và hạn chế thoái hóa khớp sớm.

Cuối cùng, hãy ngủ đúng tư thế. Nên chọn đệm có độ đàn hồi vừa phải, tránh đệm quá mềm. Khi nằm nghiêng, có thể đặt một chiếc gối nhỏ giữa hai đầu gối để giảm áp lực lên vùng lưng dưới.

Viên uống Xương khớp Tuệ Tĩnh

Xương khớp Tuệ Tĩnh là sản phẩm được phát triển dựa trên sự kết hợp hài hòa giữa y học cổ truyền và công nghệ chiết xuất hiện đại, mang lại hiệu quả bền vững và an toàn. Sản phẩm được bào chế từ hơn 20 dược liệu quý như độc hoạt, ngưu tất, phòng phong, đương quy, tục đoạn,… nổi tiếng trong việc hỗ trợ giảm đau nhức xương khớp và tăng cường lưu thông khí huyết.

Nhờ cơ chế tác động kép vừa hỗ trợ giảm đau, vừa nuôi dưỡng và phục hồi mô khớp, Xương khớp Tuệ Tĩnh giúp người dùng cảm thấy dễ chịu hơn chỉ sau một thời gian sử dụng. Không chỉ giảm đau vùng thắt lưng, sản phẩm còn hỗ trợ tốt trong các trường hợp đau vai gáy, đau lưng, tê bì tay chân hay các cơn đau do thoái hóa.

Đặc biệt, vì được bào chế hoàn toàn từ thảo dược tự nhiên, sản phẩm không gây tác dụng phụ, phù hợp cho người trưởng thành đang gặp vấn đề bị đau nhức xương khớp hoặc người cần sử dụng để duy trì sức khỏe khớp.

Sử dụng Xương khớp Tuệ Tĩnh kết hợp với chế độ sinh hoạt, dinh dưỡng và vận động khoa học là giải pháp toàn diện giúp cải thiện tình trạng đau nhức xương khớp và tăng cường độ dẻo dai cho hệ vận động.

Đau thắt lưng cấp tính là một tình trạng phổ biến, có thể gặp ở mọi lứa tuổi, gây ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt và công việc. Tuy nhiên, nếu được phát hiện sớm, điều trị đúng cách và duy trì lối sống khoa học, người bệnh hoàn toàn có thể kiểm soát được tình trạng này và phòng ngừa tái phát hiệu quả.

Để đặt lịch khám tại Phòng khám YHCT Tuệ Tĩnh Đường, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE 18002295(miễn cước) hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY.