Chứng mất ngủ là gì? Tại sao chúng ta lại bị mất ngủ?

Không đơn thuần chỉ là hậu quả của căng thẳng hay thay đổi lịch sinh hoạt, chứng mất ngủ còn có thể là dấu hiệu ban đầu của nhiều bệnh lý tiềm ẩn như rối loạn lo âu, trầm cảm, suy giảm chức năng tuyến giáp, hoặc rối loạn điều hòa hệ thần kinh trung ương. Mất ngủ có thể kéo dài vài ngày (mất ngủ cấp tính) hoặc trở thành mạn tính nếu diễn ra trên 3 lần mỗi tuần và kéo dài hơn 1 tháng.

• Mất ngủ kéo dài có nguy hiểm hay không?
• Rối loạn lo âu là gì? Tại sao chúng ta lại mắc phải?
• Dấu hiệu làm việc quá sức và hậu quả đi kèm

Trong bài viết hôm nay, với sự tham vấn chuyên môn từ cố vấn tại Dược phẩm Tuệ Tĩnh – PGS TS BS Phạm Hồng Vân, sẽ giúp bạn hiểu đúng về chứng mất ngủ, những nguyên nhân thường gặp và lý do tại sao ngày càng nhiều người hiện đại mắc phải tình trạng này kéo dài mà không hề hay biết.

Chứng mất ngủ là gì?

Mất ngủ là một dạng rối loạn giấc ngủ, trong đó người bệnh gặp khó khăn khi bắt đầu ngủ, ngủ không sâu, hay tỉnh giấc giữa đêm hoặc thức dậy quá sớm và không thể ngủ lại. Đây là tình trạng phổ biến, ảnh hưởng đến cả chất lượng giấc ngủ lẫn sức khỏe tinh thần và thể chất của người bệnh.

Tùy theo thời gian kéo dài, chứng mất ngủ được chia thành hai nhóm chính:

• Mất ngủ cấp tính: Thường xuất hiện trong thời gian ngắn, vài ngày đến dưới 1 tuần, thường do căng thẳng, thay đổi môi trường sống, lệch múi giờ hoặc lo âu tạm thời.
• Mất ngủ mạn tính: Khi tình trạng này xảy ra ít nhất 3 lần mỗi tuần và kéo dài liên tục trên 1 tháng, nguy cơ ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng thần kinh, tâm lý và hệ miễn dịch.

Người bị chứng mất ngủ kéo dài thường gặp tình trạng mệt mỏi vào ban ngày, suy giảm trí nhớ, khó tập trung, dễ cáu gắt và giảm hiệu quả công việc. Về lâu dài, mất ngủ làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, tăng huyết áp, đái tháo đường type 2, rối loạn lo âu, trầm cảm và suy giảm miễn dịch. Vì vậy, dù mất ngủ có thể thoáng qua ở một số người, nếu diễn ra thường xuyên hoặc kéo dài, bạn nên chủ động tìm hiểu nguyên nhân và có biện pháp điều chỉnh kịp thời.

Vì sao chứng mất ngủ ngày càng phổ biến?

Tỷ lệ người trưởng thành mất ngủ đang tăng nhanh, đặc biệt ở nhóm sống tại đô thị và làm việc trí óc. Nguyên nhân không chỉ đến từ yếu tố bệnh lý mất ngủ, mà còn gắn liền với lối sống hiện đại thiếu cân bằng.

Trước hết, công nghệ số là tác nhân lớn. Việc tiếp xúc quá nhiều với điện thoại, máy tính bảng dễ làm ức chế tiết melatonin, loại hormone quan trọng giúp điều hòa giấc ngủ sinh học. Thêm vào đó, nhịp sống nhanh, áp lực công việc và căng thẳng kéo dài khiến hệ thần kinh luôn trong trạng thái cảnh giác cao độ, ngăn cản não bộ đi vào trạng thái thư giãn. Những lo lắng về tài chính, quan hệ xã hội hoặc cảm xúc tiêu cực cũng khiến người bệnh khó kiểm soát chu trình giấc ngủ.

Dấu hiệu đặc trưng của chứng mất ngủ

Việc nhận diện sớm các dấu hiệu mất ngủ là rất quan trọng để có hướng xử lý phù hợp, tránh để tình trạng này kéo dài ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể. Dưới đây là những biểu hiện thường gặp nhất ở người gặp chứng mất ngủ:

• Khó bắt đầu giấc ngủ: Dù đã nằm trên giường thời gian dài, tâm trí vẫn tỉnh táo, không thể ngủ.
• Ngủ không sâu giấc: Dễ bị đánh thức bởi tiếng động nhẹ hoặc khi tâm trạng lo lắng, bất an.
• Thức giữa đêm: Thường tỉnh giấc vào nửa đêm và khó ngủ lại dù cảm thấy rất mệt.
• Dậy quá sớm: Tỉnh dậy vào khoảng 3–4 giờ sáng và không thể tiếp tục giấc ngủ, dẫn đến thiếu ngủ kéo dài.
• Mệt mỏi ban ngày: Cảm thấy uể oải, thiếu năng lượng, dễ buồn ngủ vào ban ngày nhưng vẫn không thể ngủ ngon vào buổi tối.

.

Nguyên nhân nào gây nên mất ngủ?

Chứng mất ngủ không đơn thuần chỉ là khó ngủ tạm thời, mà có thể là biểu hiện của sự mất cân bằng giữa các yếu tố thần kinh – nội tiết – hành vi và môi trường sống. Dưới đây là những nhóm nguyên nhân thường gặp

Căng thẳng thần kinh kéo dài

Chứng mất ngủ thường khởi phát khi hệ thần kinh giao cảm hoạt động quá mức do căng thẳng thần kinh kéo dài, áp lực tài chính, hoặc những rối loạn cảm xúc kéo dài. Nồng độ cortisol trong máu tăng cao sẽ làm ức chế tiết melatonin. Kết quả là người bệnh khó vào giấc, ngủ không sâu hoặc thức dậy nhiều lần trong đêm.

Rối loạn lo âu và trầm cảm

Đây là hai rối loạn tâm lý thường đi kèm với chứng mất ngủ mạn tính. Người bệnh thường xuyên bị ám ảnh bởi những suy nghĩ tiêu cực, khó kiểm soát dòng ý thức và không thể thư giãn để bắt đầu giấc ngủ. Ngoài ra, chứng mất ngủ kéo dài lại khiến tình trạng trầm cảm – lo âu trở nên nghiêm trọng hơn, tạo thành một vòng xoắn bệnh lý lặp lại.

Thói quen sinh hoạt thiếu khoa học

Thức khuya, lạm dụng thiết bị điện tử hoặc sử dụng chất kích thích như caffeine, rượu, thuốc lá vào buổi tối sẽ khiến giấc ngủ bị rối loạn. Những thói quen này gây ức chế cơ chế sinh học tự nhiên và làm tăng nguy cơ phát triển chứng mất ngủ kéo dài, đặc biệt ở người trẻ tuổi hoặc người làm việc theo ca.

Môi trường ngủ không phù hợp

Ánh sáng mạnh, tiếng ồn hoặc phòng ngủ quá nóng – lạnh đều ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng giấc ngủ. Nếu duy trì lâu dài, môi trường không tối ưu có thể trở thành yếu tố kích hoạt chứng mất ngủ tiềm ẩn, đặc biệt ở những người đã có sẵn cơ địa nhạy cảm.

Tuổi tác và sự suy giảm nội tiết

Người cao tuổi có chu kỳ giấc ngủ sinh học thay đổi, dễ đi ngủ sớm và tỉnh giấc sớm hơn. Sự giảm tiết melatonin theo tuổi là một yếu tố sinh lý tự nhiên, góp phần lý giải vì sao chứng mất ngủ ở người già trở nên phổ biến và khó điều trị hơn.

Bệnh lý mạn tính kèm theo

Các bệnh lý thực thể như đau dạ dày, bệnh phổi mạn tính, suy tim, thoái hóa khớp, hội chứng chân không yên… đều có thể gây khó chịu về thể chất vào ban đêm, khiến người bệnh khó nằm yên và chứng mất ngủ trở nên trầm trọng hơn theo thời gian.

Siro hỗ trợ giấc ngủ Harman Tuệ Tĩnh

Đối với những người hay gặp tình trạng khó ngủ kéo dài, mất ngủ do căng thẳng hoặc rối loạn thần kinh thực vật, việc lựa chọn giải pháp hỗ trợ từ thảo dược là một trong những hướng đi an toàn và hiệu quả. Trong đó, Harman Tuệ Tĩnh là sản phẩm siro an thần, ngủ ngon được đánh giá cao nhờ công thức chuyên biệt dành cho người bị chứng mất ngủ.

Sản phẩm này được bào chế ở dạng siro lỏng, dễ hấp thu, phù hợp với cả người lớn tuổi và người nhạy cảm với viên nén. Harman Tuệ Tĩnh kết hợp các thảo dược truyền thống có tác dụng an thần – hoạt huyết như: Lạc tiên, Vông nem, Xuyên khung, Lá sen và Đinh lăng. Những dược liệu này hỗ trợ làm dịu thần kinh, tăng tuần hoàn máu não và giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ tự nhiên.

Sản phẩm phù hợp cho:

• Người mất ngủ kinh niên, ngủ không sâu.
• Người ngủ hay mơ, tỉnh giấc nhiều lần trong đêm.
• Người căng thẳng thần kinh, lao động trí óc, hoặc đang hồi phục thể trạng.

Chứng mất ngủ không chỉ đơn giản là một rối loạn giấc ngủ tạm thời, mà còn là tín hiệu cảnh báo cơ thể đang mất cân bằng về thần kinh – nội tiết – tâm lý. Về thể chất, mất ngủ kéo dài làm suy giảm hệ miễn dịch, rối loạn chuyển hóa và về tinh thần, người bệnh dễ rơi vào trạng thái mệt mỏi mãn tính, giảm trí nhớ, dễ cáu gắt và có nguy cơ cao dẫn đến rối loạn lo âu hoặc trầm cảm.

Nếu bạn cần được tư vấn thêm về tình trạng giấc ngủ hoặc sản phẩm hỗ trợ phù hợp, vui lòng liên hệ tổng đài miễn cước 1800 2295 hoặc truy cập website của Dược phẩm Tuệ Tĩnh để đọc thêm nhiều bài viết hữu ích khác về sức khỏe.