Ngủ chập chờn: Nguyên nhân và giải pháp cải thiện hiệu quả

Không ít người trong chúng ta từng trải qua những đêm dài trằn trọc, giấc ngủ không yên, thường xuyên bị ngủ chập chờn không sâu giấc, để rồi sáng hôm sau thức dậy trong trạng thái uể oải, mệt mỏi. Tình trạng này nếu kéo dài không chỉ làm suy giảm năng lượng mà còn tiềm ẩn nguy cơ dẫn đến căng thẳng thần kinh, thậm chí là các bệnh lý tim mạch.

• Dấu hiệu tự kỷ ở người lớn không nên bỏ qua
• Rủi ro giấc ngủ đa pha, bạn đã biết chưa?
• Dấu hiệu làm việc quá sức và hậu quả đi kèm

Vậy, phải làm sao để chấm dứt những đêm ngủ chập chờn, tìm lại giấc ngủ ngon và sâu? Bài viết này sẽ cùng cố vấn TS BS CKII Nguyễn Thị Thanh Hương đi sâu tìm hiểu hiện tượng ngủ chập chờn này là như nào cũng như những nguyên nhân phổ biến gây nên.

Ngủ chập chờn là hiện tượng như nào?

Ngủ chập chờn, còn được gọi là giấc ngủ gián đoạn hay giấc ngủ không sâu, mô tả tình trạng người ngủ không thể duy trì một giấc ngủ liền mạch và yên bình suốt đêm. Thay vào đó, họ thường xuyên bị tỉnh giấc nhiều lần, hoặc có những giai đoạn ngủ rất nông, dễ bị đánh thức bởi tiếng động hoặc ánh sáng.

Các biểu hiện điển hình của ngủ chập chờn bao gồm:

• Khó đi vào giấc ngủ: Mất nhiều thời gian (thường trên 30 phút) để chìm vào giấc ngủ sau khi lên giường.
• Thường xuyên tỉnh giấc giữa đêm: Tỉnh giấc một hoặc nhiều lần trong đêm, có thể do những lý do rõ ràng (tiếng ồn, đi vệ sinh) hoặc không rõ lý do, và gặp khó khăn khi cố gắng ngủ lại sau khi tỉnh (mất trên 20-30 phút hoặc không thể ngủ lại).
• Thức dậy quá sớm: Tỉnh dậy sớm hơn giờ mong muốn vào buổi sáng (ví dụ 4-5 giờ sáng) và không thể ngủ tiếp được, dù vẫn cảm thấy chưa được nghỉ ngơi đầy đủ.
• Chất lượng giấc ngủ kém: Dù có thể nằm trên giường đủ số giờ khuyến nghị (7-8 tiếng), nhưng khi thức dậy vẫn cảm thấy uể oải, mệt mỏi, thiếu năng lượng, không có cảm giác sảng khoái, phục hồi như sau một giấc ngủ sâu và liền mạch.
• Cảm giác lo lắng hoặc bồn chồn: Khi gần đến giờ đi ngủ, bạn có thể cảm thấy bất an, lo lắng về việc liệu đêm nay mình có ngủ được không.

Phân biệt ngủ chập chờn với rối loạn giấc ngủ

Ngủ chập chờn là một dạng phổ biến của mất ngủ, nhưng cần phân biệt với các rối loạn giấc ngủ đặc thù khác để xác định đúng nguyên nhân và có hướng khắc phục ngủ chập chờn phù hợp.

• Mất ngủ hoàn toàn: Khác với ngủ chập chờn (vẫn có những khoảng thời gian ngủ), mất ngủ hoàn toàn có thể bao gồm cả việc không thể ngủ được chút nào trong một đêm hoặc nhiều đêm liên tục, hoặc thời gian ngủ rất ít (chỉ 1-2 giờ/đêm).
• Hội chứng ngưng thở khi ngủ: Đặc trưng bởi các giai đoạn ngưng thở lặp đi lặp lại trong khi ngủ, gây giảm nồng độ oxy máu và khiến người bệnh tỉnh giấc ngắn nhiều lần (thường không nhớ). Tình trạng này là một trong những nguyên nhân chính gây ngủ chập chờn và mệt mỏi ban ngày.
• Hội chứng chân không yên: Gây cảm giác khó chịu (ngứa ran, kiến bò, thôi thúc) ở chân, đặc biệt vào buổi tối và ban đêm, khiến người bệnh phải cử động chân liên tục để giảm bớt, làm gián đoạn giấc ngủ và gây ngủ chập chờn.
• Rối loạn vận động chi định kỳ khi ngủ (PLMD): Gây co giật, cử động lặp đi lặp lại của chân (ít gặp hơn là tay) trong khi ngủ, khiến người bệnh hoặc người ngủ cùng bị thức giấc.

Các rối loạn đặc thù như ngưng thở khi ngủ hay hội chứng chân không yên/PLMD thường cần chẩn đoán và điều trị y khoa chuyên sâu, không chỉ đơn thuần là khắc phục ngủ chập chờn bằng các biện pháp thông thường.

Tác động tiêu cực giấc ngủ không sâu

Một giấc ngủ không sâu và bị gián đoạn thường xuyên sẽ để lại nhiều hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe thể chất, tinh thần và chất lượng cuộc sống:

Về thể chất:

• Mệt mỏi triền miên, suy giảm năng lượng: Không được phục hồi đầy đủ, cơ thể luôn trong trạng thái thiếu năng lượng.
• Giảm khả năng tập trung, ghi nhớ và tư duy: Chức năng não bộ bị ảnh hưởng trực tiếp, khó tập trung học tập/làm việc, giảm trí nhớ ngắn hạn, khả năng giải quyết vấn đề suy giảm.
• Tăng nguy cơ mắc các bệnh giấc ngủ: Thiếu ngủ kéo dài liên quan đến tăng nguy cơ bệnh tim mạch (tăng huyết áp, bệnh mạch vành), đái tháo đường type 2, béo phì.
• Suy giảm hệ miễn dịch: Cơ thể dễ bị nhiễm khuẩn, cảm cúm hơn.
• Tăng nguy cơ tai nạn: Đặc biệt nguy hiểm khi lái xe hoặc vận hành máy móc do buồn ngủ ban ngày.

Về tinh thần:

• Căng thẳng, lo âu, dễ cáu gắt: Điều chỉnh cảm xúc kém, tâm trạng thất thường.
• Giảm hiệu suất làm việc/học tập: Khó hoàn thành nhiệm vụ, kém sáng tạo.
• Tăng nguy cơ rối loạn tâm lý: Lo âu, trầm cảm có thể là nguyên nhân hoặc hậu quả của ngủ chập chờn.
• Suy giảm chất lượng cuộc sống: Ảnh hưởng các mối quan hệ xã hội, khả năng tận hưởng cuộc sống.

Dấu hiệu của giấc ngủ chập chờn

Thường xuyên tỉnh giấc giữa đêm

Hay giật mình tỉnh giấc giữa đêm và gặp khó khăn khi cố gắng ngủ lại. Đây là dấu hiệu cốt lõi. Bạn có thể tỉnh dậy một hoặc nhiều lần trong đêm mà không rõ lý do, hoặc do những kích thích rất nhỏ. Sau khi tỉnh giấc, bạn cảm thấy tỉnh táo hoàn toàn và phải mất rất nhiều thời gian (thường trên 30 phút) mới có thể ngủ lại được, hoặc thậm chí không ngủ lại được cho đến sáng.

Buồn ngủ quá mức vào ban ngày

Mệt mỏi, ngáp liên tục vào ban ngày có thể gây giảm khả năng tập trung, suy giảm trí nhớ và hiệu suất làm việc/học tập. Do thiếu ngủ vào ban đêm, bạn thường xuyên cảm thấy buồn ngủ rũ rượi vào ban ngày, đặc biệt là vào những thời điểm cần sự tỉnh táo như khi làm việc, học tập, hoặc lái xe (rất nguy hiểm). Khả năng tập trung chú ý giảm sút, dễ phân tâm, trí nhớ kém đi, khó khăn trong việc tiếp thu thông tin mới và giải quyết vấn đề.

Chất lượng giấc ngủ kém

Cảm thấy mệt mỏi và không được nghỉ ngơi khi thức dậy vào buổi sáng. Dù bạn có thể nằm trên giường đủ 7-8 tiếng, nhưng nếu giấc ngủ không sâu, liên tục bị gián đoạn, bạn sẽ thức dậy với cảm giác uể oải, nặng nề, như thể chưa hề được ngủ. Cơ thể không có cảm giác được nạp lại năng lượng.

Những thay đổi rõ rệt về tâm trạng

Thiếu ngủ khiến người mắc dễ cáu gắt, lo lắng hoặc cảm thấy chán nản. Điều này trực tiếp ảnh hưởng đến các chất dẫn truyền thần kinh trong não bộ, gây ra sự mất cân bằng về cảm xúc. Bạn có thể trở nên nhạy cảm hơn, dễ nổi nóng vì những chuyện nhỏ nhặt, cảm thấy lo lắng vô cớ, hoặc có những suy nghĩ tiêu cực, bi quan.

Trong cuộc sống hiện đại, áp lực công việc và nhịp sinh học thay đổi khiến giấc ngủ không sâu hay ngủ chập chờn trở thành nỗi trăn trở của nhiều người. Khi những đêm dài trằn trọc, khó đi vào giấc ngủ hoặc thường xuyên tỉnh giấc làm suy giảm năng lượng ban ngày, việc tìm kiếm một giải pháp hỗ trợ từ thiên nhiên trở thành mong muốn chính đáng.

Harman Tuệ Tĩnh hỗ trợ giấc ngủ trọn vẹn

Chăm giấc ngủ từ thảo dược với Harman Tuệ Tĩnh

Sản phẩm Harman Tuệ Tĩnh ra đời như một giải pháp hỗ trợ đáng tham khảo cho giấc ngủ. Với các thành phần thảo dược được chọn lọc kỹ lưỡng (như Lạc tiên, Lá sen, Xuyên khung, Đinh lăng, Vông nem), Harman Tuệ Tĩnh hướng đến việc hỗ trợ làm dịu hệ thần kinh, giảm căng thẳng, tạo điều kiện thuận lợi cho việc đi vào giấc ngủ và duy trì giấc ngủ sâu hơn, trọn vẹn hơn. Sản phẩm hỗ trợ cải thiện tình trạng ngủ chập chờn, khó ngủ, giúp bạn thức dậy sảng khoái hơn vào buổi sáng.

Ngủ chập chờn không chỉ là gây khó chịu mà còn là vấn đề sức khỏe cần quan tâm. Nó có thể do tâm lý, thói quen, hoặc bệnh lý tiềm ẩn. Để khắc phục tình trạng ngủ chập chờn hiệu quả đòi hỏi tìm hiểu sâu về nguyên nhân, nhận biết dấu hiệu và thay đổi tích cực lối sống, cải thiện thói quen giấc ngủ.

Liên hệ tổng đài miễn cước 1800 2295 (Miễn cước) để biết thêm các thông tin chi tiết về sản phẩm một cách nhanh chóng nhất. Bạn cũng có thể đặt lịch thăm khám TẠI ĐÂY để nhận được tư vấn miễn phí.