Stress kéo dài: Hiểu đúng để sống khỏe

Stress kéo dài không chỉ khiến nhiều mệt mỏi đi kèm với cảm giác lo âu kéo dài, mà nó còn là nguyên nhân tiềm ẩn của hàng loạt vấn đề sức khỏe như mất ngủ, rối loạn tim mạch, suy giảm trí nhớ và nhiều bệnh lý mạn tính khác. Điều đáng nói là nhiều người vẫn chưa nhận diện được mức độ nguy hiểm của stress kéo dài, xem đó như một trạng thái tạm thời và không cần điều trị.

• Sụn Khớp là gì: Cấu tạo, vai trò đối với sức khỏe
• Top 6 thực phẩm lên men nâng cao sức khỏe đường ruột
• Tiếng ồn hồng có giúp bạn một giấc ngủ ngon hơn không?

Vậy stress kéo dài có phải là một dạng bệnh? Tác hại thực sự của nó đến đâu và làm thế nào để phòng ngừa hiệu quả? Bài viết này, với sự tham vấn chuyên môn từ TS BS CKII Nguyễn Thị Thanh Hương – Chủ nhiệm khoa Lão, Bệnh viện Y học cổ truyền Quân đội Trung Ương sẽ giúp bạn làm rõ những vấn đề trên và đưa ra các giải pháp cải thiện phù hợp.

Thế nào là tình trạng stress kéo dài?

Stress kéo dài là trạng thái căng thẳng thần kinh kéo dài liên tục trong nhiều ngày, nhiều tuần hoặc thậm chí nhiều tháng mà không được giải tỏa. Về bản chất, stress là phản ứng tự nhiên của cơ thể trước các tình huống đe dọa hoặc áp lực, có thể giúp chúng ta tập trung, hành động nhanh và vượt qua thử thách. Tuy nhiên, khi stress xảy ra quá thường xuyên và kéo dài, nó trở thành mối nguy hại thực sự đối với sức khỏe.

Cơ thể khi rơi vào trạng thái stress mạn tính sẽ luôn duy trì nồng độ cao của hormone cortisol – còn gọi là hormone căng thẳng. Điều này gây rối loạn hệ thần kinh, tim mạch, tiêu hóa, miễn dịch và làm suy giảm khả năng tự hồi phục của cơ thể. Người bị stress kéo dài thường cảm thấy mệt mỏi liên tục, rối loạn giấc ngủ, hay lo lắng vô cớ, mất tập trung, giảm hiệu suất lao động và giảm hứng thú với cuộc sống.

Theo các chuyên gia thần kinh học, căng thẳng thần kinh kéo dài nếu không được can thiệp kịp thời sẽ dễ tiến triển thành các bệnh lý nghiêm trọng như rối loạn lo âu, trầm cảm, mất ngủ kinh niên hoặc các rối loạn chức năng khác về não bộ và hệ thần kinh trung ương.

Stress kéo dài có phải là bệnh?

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), stress không được phân loại là một bệnh lý độc lập trong hệ thống phân loại bệnh quốc tế (ICD). Tuy nhiên, stress kéo dài lại là yếu tố nguy cơ rất lớn, có thể dẫn đến hoặc góp phần thúc đẩy các bệnh lý khác hình thành và phát triển.

Cụ thể, stress kéo dài gây ra sự rối loạn trong cơ chế điều hòa nội tiết, thần kinh và miễn dịch của cơ thể. Nó ảnh hưởng trực tiếp đến trục HPA (hypothalamic-pituitary-adrenal), làm gia tăng mức cortisol – loại hormone căng thẳng. Khi cortisol duy trì ở mức cao trong thời gian dài, nó gây ảnh hưởng tiêu cực đến chức năng của các cơ quan như não, tim, gan, dạ dày và cả hệ thần kinh.

Vì vậy, dù không được xếp là bệnh lý riêng biệt, stress kéo dài được coi là một tình trạng sức khỏe cần can thiệp sớm. Nếu bỏ qua, nó có thể mở đường cho những bệnh lý nghiêm trọng như trầm cảm, rối loạn lo âu, cao huyết áp, bệnh tim mạch, rối loạn chuyển hóa, tiểu đường type 2 và suy giảm miễn dịch.

Tác hại của căng thẳng quá mức

Stress kéo dài không chỉ khiến bạn mệt mỏi thoáng qua mà còn để lại nhiều hậu quả nghiêm trọng và âm thầm tích lũy theo thời gian. Các tác động này không chỉ đơn thuần ảnh hưởng đến tâm lý, mà còn tác động sâu sắc đến toàn bộ hệ thống cơ quan trong cơ thể.

Về thể chất

Hormone cortisol tăng cao liên tục sẽ làm rối loạn nhịp tim, huyết áp, đường huyết và ảnh hưởng đến chức năng tiêu hóa, gan, thận, hệ miễn dịch. Nhiều nghiên cứu cho thấy stress mạn tính có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý tim mạch, béo phì, loét dạ dày, viêm đại tràng, và thậm chí là ung thư. 

Ngoài ra, stress còn gây rối loạn nội tiết ở phụ nữ (như rối loạn kinh nguyệt, hội chứng tiền kinh nguyệt nặng hơn) và làm giảm nồng độ testosterone ở nam giới, dẫn đến suy giảm chức năng sinh lý.

Về tinh thần

Stress kéo dài làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý tâm thần như rối loạn lo âu, trầm cảm, rối loạn lưỡng cực hoặc rối loạn lo âu xã hội. Người bệnh thường cảm thấy bi quan, tuyệt vọng, mất kiểm soát cảm xúc, hay nổi nóng hoặc dễ cáu gắt. Khi stress không được giải quyết, người bệnh dễ rơi vào trạng thái mất động lực sống, từ chối xã hội hoặc tự hành hạ bản thân, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng sống và an toàn cá nhân.

Về não bộ và trí nhớ

Stress kéo dài có thể làm teo vùng hồi hải mã – nơi chịu trách nhiệm về trí nhớ và học tập. Điều này khiến người bệnh dễ đãng trí, giảm khả năng ghi nhớ, phản xạ chậm, khó tập trung và đưa ra quyết định thiếu chính xác. Các phản ứng thần kinh cũng trở nên kém hiệu quả, làm suy giảm khả năng sáng tạo và xử lý vấn đề trong công việc lẫn cuộc sống.

Khi căng thẳng kéo dài ảnh hưởng đến giấc ngủ và hiệu suất sống, lựa chọn các sản phẩm hỗ trợ từ thảo dược là một giải pháp lành tính và bền vững. Harman Tuệ Tĩnh – siro thảo dược hỗ trợ an thần, cải thiện giấc ngủ và giảm căng thẳng là giải pháp được khuyên dùng trong các trường hợp này. Harman Tuệ Tĩnh giúp điều chỉnh hoạt động của hệ thần kinh trung ương, hỗ trợ ổn định tâm lý, tăng chất lượng giấc ngủ.

Sản phẩm có nguồn gốc 100% từ thảo dược thiên nhiên, an toàn, không gây lệ thuộc. Phù hợp cho người bị stress, mất ngủ, khó vào giấc ngủ. Đây là lựa chọn lý tưởng để kết hợp trong liệu trình chăm sóc sức khỏe tinh thần, giúp nâng cao hiệu quả một cách toàn diện.

Các biện pháp cải thiện stress kéo dài tại nhà

Không chỉ dựa vào sản phẩm hỗ trợ, người bị stress kéo dài cần thiết lập lại lối sống lành mạnh, kết hợp các phương pháp khoa học để giảm áp lực và phục hồi sức khỏe tinh thần.

• Ngủ đủ và đúng giờ: Giấc ngủ là thời gian cơ thể và não bộ được phục hồi. Cố gắng đi ngủ và thức dậy đúng giờ, hạn chế sử dụng thiết bị điện tử trước khi ngủ và tạo môi trường ngủ yên tĩnh, thoáng mát giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ.
• Ăn uống khoa học: Cân bằng dinh dưỡng với đủ protein, vitamin nhóm B, magie và omega-3 giúp tăng cường chức năng thần kinh. Tránh các thực phẩm nhiều đường, caffeine, rượu bia vì có thể kích thích thần kinh gây lo âu và mất ngủ.
• Thư giãn bằng thiền và hơi thở: Thiền định hoặc luyện tập thở sâu giúp làm dịu hệ thần kinh giao cảm, ổn định nhịp tim và huyết áp. Dành ít nhất 10–15 phút mỗi ngày để thiền có thể cải thiện rõ rệt tình trạng stress.
• Hạn chế thông tin tiêu cực: Tránh tiếp xúc với tin tức gây hoang mang, lo lắng hoặc các nội dung mạng xã hội độc hại. Hãy lựa chọn đọc sách, nghe nhạc nhẹ hoặc xem các chương trình có tính thư giãn để tạo sự cân bằng cảm xúc.
• Tự chăm sóc bản thân: Thực hiện các hoạt động bạn yêu thích như làm vườn, nấu ăn, vẽ tranh, du lịch ngắn ngày… cũng là cách giúp bạn giải tỏa căng thẳng và tái tạo năng lượng sống.

Stress kéo dài không chỉ là cảm giác căng thẳng đơn thuần mà là tình trạng rối loạn có thể để lại hậu quả lâu dài nếu không được nhận diện và can thiệp kịp thời. Từ ảnh hưởng đến giấc ngủ, trí nhớ, khả năng làm việc đến sức khỏe tim mạch và miễn dịch.

Đừng bỏ qua bất kỳ dấu hiệu nào và nếu bạn hoặc người thân đang có biểu hiện lo âu, mất ngủ kéo dài,…hãy liên hệ ngay tổng đài tư vấn miễn phí 1800 2295 để được Dược phẩm Tuệ Tĩnh hỗ trợ hoặc truy cập website để tìm hiểu thêm các sản phẩm hỗ trợ từ thảo dược tự nhiên.